Юридик масалалар бўйича

Ўзбекистон Республикасида банкнот ва тангалар ким томонидан муомалага чиқарилади?

Ўзбекистон Республикасида банкнот ва тангаларни муомалага чиқариш бўйича Ўзбекистон Республикаси Марказий банки мутлақ ҳуқуққа эга.

22. 
    Нақд пул ва бошқа қимматликлар қандай ҳужжатлар асосида чиқим қилинади?
    

а) хўжалик юритувчи субъектларга - нақд пул чеки бўйича;
б) жисмоний шахсларга - чиқим касса ордери бўйича;
в) банк депозит ҳисобварақларидаги фуқароларнинг омонатларини ва унинг фоизларини тўлаш, Банкнинг депозит операцияларини амалга ошириш тартиби тўғрисидаги йўриқнома талаблари асосида;
г) жисмоний шахснинг банк картасидан банкомат ёки терминаллар орқали нақд пуллар чиқим қилиш - автоматик тарзда, дастурий йўл билан шакллантириладиган слиплар бўйича амалга оширилади. Автомат тарзда шакллантириладиган слип - чиқим касса ордерига тенглаштирилади.

23. 
    Нақд пул ва бошқа қимматликлар қандай ҳужжатлар асосида кирим қилинади?
    

Банк кассаларига нақд пулларни қабул қилиш қуйидаги ҳужжатларга асосан амалга оширилади:
а) банк мижозлари бўлган хўжалик юритувчи субъектлардан 3028-сонли Йўриқноманинг 2-иловасидаги нақд пулларни топшириш эълони бўйича;
б) банк ходимлари томонидан банкка етказилган зарарни қоплаш учун, хизмат сафарига олинган бўнакнинг сарфланмаган қисмини қайтариш ва бошқа шу каби ҳолатларда банк ходимларидан Йўриқноманинг 3-иловасидаги кирим касса ордери (банк фаолияти билан боғлиқ бўлган нақд пулдаги кирим операцияларини, хусусан банкнинг бир ҳисобварағидаги нақд пулларини иккинчи бир ҳисобвараққа кирим қилишда, шунингдек олиб келинган мадад пулларини банк кассасига кирим қилишда фойдаланилади) бўйича;
в) жисмоний шахслардан коммунал тўловларни қабул қилиш, аҳолига коммунал хизмат кўрсатувчи ташкилотлар томонидан ишлаб чиқилган махсус бланклар бўйича;
г) жисмоний шахслардан бир марталик (солиқ тўловларидан ташқари) тўловларни ( Йўриқноманинг 4-иловасига мувофиқ шаклдаги) аҳолидан бир марталик тўловларни қабул қилиш бланки бўйича;
д) аҳолидан банк депозит ҳисобварақларига омонатларни нақд пулда қабул қилиш Банкда депозит операцияларини амалга ошириш тартиби тўғрисидаги йўриқномада кўрсатилган бланклар бўйича;
е) жисмоний шахслардан солиқ тўловларини қабул қилиш (Йўриқноманинг 5-иловасига мувофиқ шаклдаги) жисмоний шахснинг солиқ тўловлари учун махсус бланки асосида амалга оширилади.
Нақд пулларни топшириш эълони уч қисмдан - "эълон", "квитанция" ва "ордер"дан иборат. Ушбу кирим ҳужжатининг "эълон" қисми кунлик касса ҳужжатларига тикилади, "квитанция" қисми кирим кассаси кассири томонидан имзоланган ва кассанинг муҳри босилган ҳолда нақд пулни топширган мижозга, "ордер" қисми эса бухгалтерия ходимига берилади.
Кирим касса ордери уч нусхада тўлдирилади. Унинг биринчи нусхаси кунлик касса ҳужжатларига тикилади, иккинчи нусхаси бухгалтерия ходимларига ва учинчи нусхаси кирим кассаси кассирининг имзоси ва муҳри қўйилган ҳолда нақд пулни топширган банк ходимига берилади.
Банк бир ҳисобварақдаги нақд пулларни иккинчи бир ҳисобвараққа кирим қилишда кирим касса ордери икки нусхада расмийлаштирилади ҳамда унинг биринчи нусхаси кунлик касса ҳужжатларига тикилади ва иккинчи нусхаси бухгалтерия ходимларига берилади.
Фуқаролардан солиқ тўловларини қабул қилишда фойдаланиладиган жисмоний шахснинг солиқ тўловлари учун махсус бланки уч қисмдан - "хабарнома", "патта" ва "кирим ордери"дан иборат. Махсус бланкнинг "кирим ордери" деб номланган қисми кунлик касса ҳужжатларига тикилади, "патта" қисми солиқни тўлаган жисмоний шахсга ва "хабарнома" қисми (банкнинг бухгалтерия бўлинмаси ходимлари томонидан) тегишли туман (шаҳар) давлат солиқ инспекциясига, уларнинг сўровномасига асосан тақдим этилади.

24.