«Юрган дарё, єтирган бєйра», дейди доно халїимиз. Дунё кєриб, дунёларни кашф этишга нима етсин! Бу билим ва


II ЇИСМ. «ЇОВУН ТУШИРИШ» ВА УНИНГ ОЇИБАТЛАРИ



Download 1,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/73
Sana23.02.2022
Hajmi1,16 Mb.
#164545
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   73
Bog'liq
otmiwdan kelgan boylik sirlari

II ЇИСМ.
«ЇОВУН ТУШИРИШ» ВА УНИНГ ОЇИБАТЛАРИ
Іужжатларимни тайёрлаб, лаш-лушларимни йиїїунча
бир ой єтиб єтди. Мана, ниіоят, ўала-ўовурга лиммо-лим
аэропортда турибман. Учиб кетаётганларга тикилиб, улар-
нинг юз ифодаси сафардан їайтаётганларникига нисбатан
бошїача эканига эътибор бердим. Уларнинг юзида їизиїиш,
учиб келганларникида эса чуїур їониїиш акс этганди. Ме-
нинг юз ифодам нимани билдираётган экан? Охирги даїи-
їагача іам олис мамлакатга учиб кетаётганимга аїлим бо-
вар їилмасди. Бари чиройли тушда кечаётгандек. Дєстла-
рим Мансур, Сергей ва Файсал бошимга бахт їуши їєнгани-
дан шодон, мендан ажралмасликка интилишарди. Єзим іам
фахр-ифтихор ва мамнунлик оўушида эдим. Бу ой ичида
Австралияда єзлаштириб оламан деб єїишларимни іам
ташлаб їєйгандим. Фаїат битта фанга – инглиз тилига жид-
дий эътибор їаратдим. Акс іолда, етти ёт бегона Австрали-
яда бамисоли їєлсиз їолишим мумкин эди.
Мени кузатиш учун оила аъзоларим іам чиїишганди.
Ота-онам, сингилларимдан ташїари, буви-буваларим,
амаки, холаларим іам бор... Бераётган насиіатларини
їулоїларимга їуйиб олардим. Ахир, Австралия – мен учун
янги дунё, у наїадар улкан ва бепоён бєлса, камина шун-
чалик ёш ва ўєрман! Энди їатъий амал їилишим керак
Áåø äåíãèç îøà


12
Ðàâøàíáåê ÕÎÍÍȨÇ
бєлган іар бир єгитни – эітиёт бєлишим, яхши єїишим,
ваїтида овїатланишим, шамолламаслигим, ёмон йєлга
юрмаслигим ва іоказо-іоказоларни эслаб їолишим ке-
рак. Гапираверинглар, жон їулоўим билан тинглайман!
Ахир, эртага сиз азизларим ёнимда бєлмайсиз!
Мен улар бераётган маслаіатларга «хєп» деб тиржайиб
турардим. Лекин микрофон орїали рєйхатдан єтишга так-
лиф їилганларида афт-ангорим єзгарди, кєпчиликнинг эса
кєзида ёш іалїаланди. Уларнинг мен билан хайрлашиши
оўир эди. Шунда менинг іам кєзларимни нам тортди, рємол-
ча чиїариб, мижжаларимни артдим. Іамма билан хайрлаш-
дим. Улардан йироїлашарканман, ортимда наїадар азиз
ва їадрдон одамлар їолаётганини чуїур іис этардим.
Тєхтаб, ортимга їайтгим келдим. Йєї, бундай їилмадим.
Мен билан бирга Тимур исмли тенгїурим іам учиб ке-
таётганди. Энди бирга єїиймиз. Биринчи даїиїаданої гап-
ларимиз їовушди, бу эса сафаримизни бирмунча енгил-
лаштирди.
Аввалига Бангкокка їєндик. Самолётлар їєниб учади-
ган аэропортнинг кутиш залида саккиз соат єтирдик. Ни-
іоятда катта аэропорт, самолётлар шовїини бир даїиїа-
га іам тинмайди.
Сиднейга учадиган самолётга чиїдик. Тимур иккови-
миз умумий іисобда йєлда йигирма тєрт соатни єткази-
шимиз керак. Бу мени чєчитмасди. Аксинча, янги саргу-
зашт, синов ва іиссиётлар ёїимли кайфият бахш этарди.
Їолаверса, єзимни анчайин бой іам іис їила бошлаган-
дим, ахир, чєнтагимда мємайгина пул бор. У билан Сид-
нейда олти ой яшашим мумкин.
Тимур мактабда француз тилини єргангани сабабли инг-
лизчани яхши билмас, зєрўа гапираркан. Мен эса инглиз
тилини тєлиї єзлаштирмаган бєлсам-да, іар іолда маї-
садимни тушунтира олардим. Іозирча бу мендаги мав-
жуд ва фойдаси тегиши мумкин бєлган ягона билим эди.
Майкл пулни тежамоїчи бєлибди. Чипталарни Банкок-
дан тєўридан-тєўри Сиднейга парвоз їиладиган Австра-


13
лия самолётигамас, учиш давомида бир неча жойга їєна-
диган Филиппин самолётига олган экан. Биз осмонга кєта-
рилар, їєнар, сєнг яна парвоз їилиб, яна їєним топардик.
Оўир эди, албатта. Іеч їаёїїа учмасдан, бирор-бир аэро-
портда їолгимиз келарди. Уч кунни йєлда єтказдик. Ва-
іоланки, бир кун іам кифоя їиларди.
Беш денгизни ошиб єтдик. Бу ваїт ичида бизнинг їаер-
далигимизни билолмаган ота-онамиз Майклни тилка-пора
їилиб ташлашга тайёр эдилар. У эса телефон орїали
болаларингиз узої йєлда чарчашган, сизларни эслаётга-
ни іам йєї каби ёлўон-яшиї гаплар билан уларни тинч-
лантирарди. Майклнинг алдовларидан чарчаган ота-она-
миз охир-оїибатда халїаро полиция ходимларини ишга
солишга мажбур бєлишибди. Олис йєл, тєхтовсиз учиб-
їєниш, їолаверса, янги егуликлар туфайли Тимур икки-
мизнинг їорнимизга оўриї кирди. Дард устига чипїон! Роса
азоб тортдик єзиям! Азбаройи їийналганимиз учун іам
чек-чегараси йєї улкан дунёга ёлўиз єзимизни чиїариб
юборган ота-онамиздан хафа бєлардик...
Ниіоят, Австралияга іам їєндик. Їаттиї толиїїанимизга
їарамай, їийинчиликлар ортда їолганидан хурсанд эдик.
Єзимизга келиб олишимиз учун бир іафта керак бєлди.
Бу орада Австралия іаїиїатдан іам чиройли, ажойиб
мамлакат эканига ишонч іосил їилдик. Дунёнинг бир чек-
каси дейишганди. Бєлмаган гап. Бу ерда фаїат юлдуз-
лар єзгача, бошїа іаммаси єзимиздагидек. Албатта, кєп
нарсалар фарї іам їилади.
Тезда єїишга киришиб кетдик. Атрофимизда дунёнинг тур-
ли бурчакларидан келган ёшлар – япон, хитой, немис, іинд,
руслар бор эди. Єзбеклардан фаїат мен билан Тимур. Синф-
дошларимиз ичида Єзбекистон іаїида руслардан бошїа іеч
ким билмас, бизни покистонлик ва афўонистонликлар билан
адаштиришарди. Аввалига уїувсиз ва маданиятсиз деб їабул
їилишди. Єзаро танишувдан сєнг мулоїотга киришгач биз
іаїимиздаги фикри єзгарди. Ана шу нуїтада она сути билан
кирган їадим маданиятимизнинг устуворлиги сезилди. Бу,
Áåø äåíãèç îøà


14
Ðàâøàíáåê ÕÎÍÍȨÇ
айниїса, бошїа миллат, диндаги кишиларга нисбатан іур-
мат-эътибор, меімондорчилик, дєстона муносабатлардаги
такаллуф ва нозиктабълик, єзимизга нисбатан їилинган іар
бир илиї іаракат учун миннатдорчилигимизда, їєлимизни
кєксимизга їєйиб, бошимизни хиёл эгишимизда яїїол били-
нарди. Хитойга Европани, Европага Хитойни (ахир, Іиндис-
тонгача етиб борган Искандар Зулїарнайн іам Хитой іаїида
іеч нима билмасди) очиб берган Буюк Ипак йєли, їадим Са-
марїанд ва Бухоро шаіарлари, соіибїирон Амир Темур ва
унинг набираси Бобур, урф-одатларимиз ва їонунларимиз
іаїида янги танишларимизга ўурур билан сєзлаб берардик.
Улар диїїат билан тинглашар ва бизга муносабатлари кєз
єнгимизда єзгара бошларди.
Австралиядаги іаётим ана шундай бошланди. Іис-туй-
ўулар бошимни айлантирган, мен учун бари янгича ва їизиї
эди. Ота-онамнинг пулларни эітиёт їилиб ишлат, тежам-
кор бєл деб берган насиіатларини унутиб, орїа-олдимга
їарамай сарфлардим. Икки ой давом этган енгил ва гєзал
іаётдан сєнг пулим деярли їолмаганини англаб етдим. Мен
учун бу кутилмаган іол эди. Єзимни йєїотиб їєйдим. Наіот-
ки олдинрої єйлаб кєрмадим? Ахир, ярим йилга мєлжал-
ланган пулни їандай їилиб икки ойда сарфлашим мумкин?
Энди ота-онамга нима дейман? Мени узої сафарга жєна-
тиш учун шусиз іам анча їийналишди, ахир! Чєнтагимни
їаппайтирган пуллар їаёїїа кетди? Хитой таомларидан тор-
тиб французларнинг тансиї егуликларигача, кафе ва рес-
торанлар тавсия їилган турли тузлама ва ноёб таомларсиз
кун кєролмасмидим? Дискотека ва тунги клубларсиз яша-
сам бєлмасмиди? Дунёнинг турли маісулотлари келтириб
сотиладиган дєконлардаги молларни сотиб олишдан єзим-
ни тийишим мумкин эди-ку! Такси белгиси єрнатилган узун-
дан-узун лимузинларда юрмасдан, метро ва автобусга чиї-
сам іам бєларди, ахир! Нима учун шу їадар оїлаб бєлмас
даражада исрофгарчиликка, пулни кєкка совуришга йєл
їєйдим? Янги дєстларимга єзимнинг наїадар очиїїєл эка-
нимни исботламоїчи бєлдимми? Улар іам шуни намоён


15
этмоїчи бєлдиларми? Савол кетидан савол туўилар, єзим-
ни їай тарзда оїлашни билмасдим. Нима бєлганда іам,
пулимдан унумли фойдаланолмадим. Энди нафаїат яшаш-
га, іатто орїага їайтиб кетишга іам маблаўим їолмаганди.
Энди уйга їандай кетаман? Ота-онамга нима дейман?
Умуман, ниманинг эвазига яшайман?
Ночорлигимдан йиўлагим келарди. Іаммаси аниї-тиниї
ва яхши эди, энди эса мавіумлик, ночорликка айланди.
Икки кунни іеч кимга кєринмай єтказдим. Дарс їолдир-
дим. Ота-онамга хат ёзиб бєлган гапларни баён этишга
чоўландим іам, лекин айбимни тан олишга юрагим дов
бермасди. Улардан пул сєрашдан осонрої нима бєлиши
мумкин? Олиб кетишларини илтимос їилайми? Ахир, бу
кучсизлигимни тан олганимни билдиради-ку!
Мени уят, хижолатпазлик босди. Ота-онам єїишим учун
берган пулни сарфлаб їєйдим. Уларнинг ишонч ва уми-
дини оїлолмадим. Єзимни эркинликдан бошини йєїотиб
їєйган ёш боладек тутдим. Аїл биланмас, юрак амри би-
лан иш тутдим. Кєнгилхушликларга берилдим, їониїти-
рилишини кейинроїїа їолдириш мумкин бєлган битта іам
истагимни рад этолмадим.
Хєш, ота-онамга їовун туширдим, менга раімингиз кел-
син дейманми? Єртоїларим олдида нима деган одам бєла-
ман?..
Шу орада Тимур югуриб келди. Унинг юзида іадик,
їєрїув намоён эди:
– Сени директор чаїиряпти! Бєла їол!
Энди менга барибир. Директор бєлса, директор-да! Шо-
шилмадим. Мактаб унча узоїмас. Лекин директор їошига
юрган сари хаёлларим бошїача йєналиш ола бошлади.
«Їизиї, – єйлардим, – нима учун айнан директорнинг єзи
чаїиряпти? Икки кун дарс їолдирганим учунми? Нима дер-
кин?»
Мана, унинг эшиги ёнига іам келдим. Таїиллатиб кир-
дим. Директоримиз ёши анчага бориб їолган, їалин соч-
лари ва мєйловига їиров оралаган киши. Кенг бичимли
Áåø äåíãèç îøà


16
Ðàâøàíáåê ÕÎÍÍȨÇ
жинси шим, сафсарранг кєйлак, ичидан футболка кийган.
Уст-боши ниіоятда озода, замонавий. Имкониятлари куч-
ли, хоілаган нарсасини сотиб олиши мумкинлиги юз-кєзи-
дан кєриниб турибди. У їаттиїїєл, лекин инсофли одам
эди. Биз єїувчиларни яхши кєради, лекин буни билдир-
майди. Іурмат їиламиз. Умуман, уни энг яхши директор-
лардан бири дея эътироф этишади.
У биз таісил олаётган мактабнинг хєжайини іам эди.
Іаётида нимагаки эришган бєлса, єз кучи, иїтидори ор-
їали эришган. Камбаўал эмаслигини, биз таісил олаёт-
ган мактабдан ташїари, яна бир нечта кєчмас мулк эгаси
экани іаїида іам эшитганман. Биз билан катта ва муста-
їил одамларга їиладигандек муомалада бєларди. Оўир
кунларимизда узундан-узої суібат їурадиган, доно мас-
лаіатлари мушкул аіволдан чиїиб кетишимизга ёрдам
берадиган инсон. Їанчалик ёрдам їєлини чєзмасин, бу
іаїда жар солиб юрмасди іам.
Директор мутолаа билан банд эди.
– Хєш, йигитча, нима хизмат? – деди бошини ортга таш-
лаб.
– Чаїиртирган экансиз. Мен Жавлонбек Саидовман,
Тошкентдан, – инглиз тилида энди яхшигина мурожаат
їилар, лекин іали іам сєзлашувда нуїсонларим бор эди.
– Нима бєлди, дєстим? Икки кун дарс їолдирдингиз.
Бошимни хам їилганимча индамай туравердим. Кечаси
єўрилар тунаб кетгани іаїида ёлўон тєїигим келди. Лекин
кєпни кєрган, алдамчиларни уялтирадиган ва афсусланиш-
гача мажбур їиладиган бу инсонни алдолмасдим. Яхшиси,
бор гапни айтишим керак. Шундай їилдим іам. Пулсизликка
дучор этган очиїїєллигим іаїида батафсил сєзлаб бердим.
– Хєш, ёшинг нечада? – сєради директор гапимни ту-
гатганимдан сєнг.
– Єн олтида.
– Илтимос, єз Ватанинг, оила аъзоларинг іаїида сєзлаб
бер.
Мен Єзбекистон, урф-одатларимиз, анъаналаримиз,


17
уйимиз ва оиламиз іаїида узої гапирдим. Директор диї-
їат билан эшитди. Кейин савол берди:
– Ота-онанг ким, нима билан шуўулланишади? Улар-
дан маслаіат ва ёрдам сєраш керак деб єйлайман. Нега
уйдагилардан пул сєрагинг келмаяпти єзи?
– Дадам завод директори бєлиб ишлайди. Бу ерга
жєнатиш учун битта уйимизни сотишга мажбур бєлди.
Олма-Отада яшовчи єртоўи Муродбек акадан їарз іам
олди. Энди отам єша дєстига нима дейди? Єўлим аімої,
іамма пулни кєкка совурибди дейдими? Йєї, мен бун-
дай їилолмайман.
– Унда дєстларингдан їарз сєра, беришади. Мен шун-
дай їилган бєлардим.
– Улар шундої іам зєрўа кун кечиришяпти.
– Унда... Пулингни ким билан бирга сарфлаган бєлсанг,
єшандан сєра.
– Сєрадим. Беришди, лекин кєпмас. Єн беш кунларга
етказишим мумкин, холос.
– Яхши. Айтайлик, їарз сєрайдиган іеч киминг йєї. Ле-
кин, бу энди руіан тушкунликка тушиб, їанотларингни ту-
ширишинг керак деганимас. Іозирги аіволингни тушуна-
ман, чорасизлик їопїонига тушиб їолдинг. Іатто бундан
єзгача йєл билан чиїиб кетишни іам єйлаётганинг йєї.
Боши берк кєчага кириб їолгандек сезяпсан єзингни.
Амалга ошмайдиган ишлар іаїида єйлаш билан овора-
сан. Демак, іаїиїатан іам іеч нарса амалга ошмайди.
Сен бошїа нарсалар іаїида єйлашинг керак...
Директорнинг сєзлари мени єйлантириб їєйди.
– Ишлаб пул топ! – іозирги іолатимдан чиїишнинг энг
тєўри йєлини кєрсатди у.
– Їандай їилиб? Ахир, мен іали іеч нарсани билмайман.
– Бундан осони йєї! – жавоб берди директор жилма-
йиб. – Пул ишлаб топиш-топмаслигинг каллангга їандай-
дир фикр келиш-келмаслигига боўлиїмас. Жон-жаідинг
билан ишлайсанми-йєїми, бунинг іам аіамияти йєї. Асо-
сийси, єзингга ишонч бєлсин. Іаммаси ана шунга боўлиї.
Áåø äåíãèç îøà


18
Ðàâøàíáåê ÕÎÍÍȨÇ
– Єзимга ишонч? Ахир, бунинг пулга нима дахли бор?
Директор муіим гапни уїтирмоїчидек єрнидан турди:
– Айнан дахли бор. Єзингга ишончинг маїсад сари ин-
тилишга, унга эришишгача єсиб боради. Муваффаїиятинг-
га ишонмасанг, іатто ишни іам бошлолмайсан, їєлла-
ринг бєшашиб їолади.
Бу гапни эшитиб яїинда рєй берган бир воїеа эсимга
тушди.
– Бир іафта аввал єз Ватаним іаїидаги іикоя билан
сєзга чиїишим керак эди, – дедим. – Инглизчани тєлиї
билмаганим учун роса іаяжонландим. Кечаси билан ух-
ламадим. Далилларни єйладим, улардан энг эътиборли-
ларини танлаб олдим. Сєзга чиїїанимда эса їєрїувни
енгдим. Илк сєзларимданої эшитаётганларнинг диїїати-
ни єзимга жалб їилолдим, «аъло» баіо олдим. Єзимга
ишончим бєлмаганида, шунчалик пухта тайёрланмасдим.
Іаммасини єз оїимига ташлаб їєярдим.
– Жуда зєр! – деди директор тантанавор оіангда. –
Мана шу ишончнинг айнан єзгинаси!
– Аммо, назаримда, єзимга бєлган ишонч іали унча
каттамас, – дедим мен.
– Тєўри. Лекин буни тузатиш мумкин. Єзингга нисбатан
ишончни кучайтириш учун нималар їилиш лозимлигини
билишни истайсанми?
– Албатта!
– Унда диїїат билан їулої сол. Тоза дафтар олгин-да,
муїовасига «Муваффаїият кундалиги» деб ёз. Бу дафтарга
амалга оширган барча ишларингни їайд этиб чиї. Іар куни
ёз, муваффаїиятларингни топа бил. Улардан іаммасиям
катта ва кєзга кєринарли бєлмайди. Майли, кичик муваф-
фаїиятлар бєлсин, лекин їоидага риоя їил: уларнинг сони
бештадан кам чиїмасин. Муваффаїият эканига иккилан-
ганингда іам, ютуїїа киритавер. Іисобингда їанча кєп ютуї
бєлса, єзингга ишончинг іам шунча юїори бєлади.
Директор бир оз сукут саїлади.
– Сенга ким ёрдам їєлини чєзишини биламан! – деди


19
кейин. – Бир ваїтлар менга йєл-йєриї кєрсатган дєстим
бор. Исми Миклош. У бизнинг фахримиз, машіур одам.
Балки эшитгандирсан?
– Йєї, – бош чайїадим мен.
– Миклош муваффаїиятга эришиш сирларини очгани
туфайли зафар їучган. Сенга, іеч бєлмаганда, ютуїлар-
га эришиш йєлларини биладиган одамлардек фикр юри-
тишни єргатади. Іаїиїатан іам пул ишлашни ва бойиб
кетишни хоілайсанми?
– Албатта. Энг катта маїсадим шу!
– Улкан маїсад, орзу – ютуїнинг энг биринчи ва асо-
сий шарти. Лекин биргина орзунинг єзи камлик їилади,
уни омад іаїидаги билимлар билан тєлдириш лозим. Жа-
ноб Миклош сенга ёрдам беради. Ёдингда тут: ютуїлар-
га эришган іар їандай инсоннинг іам мураббийси бєлган.
Миклошдан сенга мураббийлик їилишини сєрайман. Бун-
га эътироз билдирмайсан деб єйлайман? – шу сєзларни
айтиб Австралия харитаси ёнига борди ва кичкина ша-
іарчани белгиловчи нуїтани кєрсатди. – Жаноб Миклош
мана шу шаіарда яшарди. У ерда бєлганмисан?
– Йєї, албатта.
– Унда таваккал їилиб кєр. Жаноб Миклошнинг іузу-
рига бор. Балки у сенинг олўа силжишингга ёрдам берар.
Топишинг їийин бєлмайди, уни іамма танийди.
– Єїишим-чи? Дарс їолдираман-ку!
– Сенга бир іафта жавоб. Єїитувчиларга айтиб їєяман,
хавотир олма. Мана йєлингга пул, кейин їайтарарсан. Ма-
нави эса тавсиянома. Жаноб Миклошнинг манзилини іам
ёзиб бераман...
Директорга чин кєнгилдан ташаккур билдирдим, лекин...
«Шунча узоїїа бориб нима їиламан? Єша бойлик сирлари-
ни єзи айтса іам бєларди-ку!» – деб єйладим ичимда. Мени
шу каби саволлар їийнарди. Кейин эса шундай бєлгани маъ-
їул деган їарорга келдим. Єйлашимча, жаноб Миклош бой-
ликка элтадиган йєлни олдиндан кєра биладиган одам.
Áåø äåíãèç îøà


20
Ðàâøàíáåê ÕÎÍÍȨÇ

Download 1,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish