Yuldаshev Asqarali Yakubovich soliqlar va soliqqa tortish

birinchidan, 
mamlakat budjetining muhim daromad manbalaridan biri 
sanaladi. Soliq tizimi rivojlanish bosqichini boshdan kechirayotgan barcha 
davlatlar singari, mamlakatimizda ham aksiz orqali daromadlarni tez va oson 
yigish imkoniyatlari yuzaga keladi. Fransuz iqtisodchisi F.Demezon ta'biri bilan 
aytganda «aksizning o`zi barcha boshqa soliq tushumlari va undan ham ko`proqni 
berishga qodirdir» 
ikkinchidan, 
aksiz osti tovarlari iste'molini cheklash (asosan, ijtimoiy zararli 
tovarlar) orqali muayyan bozor doirasida talab va taklifni tartibga 
solish. Iqtisodiy o`sish doirasini bashqarishda aksizosti tovarlar ro`yxatini 
belgilash orqali davlat yalpi talab va taklifni egiluvchanligi ta'minlaydi; 
uchinchidan, 
davlatning milliy bozorni himoya qilish vazifasi aksiz solig`i 
orqali ta'minlanadiki, bunda yuqori soliq stavkalaridan foydalaniadi; 
to`rtinchidan, 
aksiz solig`i monopol mavqedagi tovar ishlab chiqaruvchi yoki 
aniq mahsulot turini progressiv soliqqa tortish vazifasini o`taydi; 
beshinchidan, 
aksiz solig`i aholini boy badavlat qatlamlari daromadlarini 
qayta soliqqa tortish usuli hisoblanadi. Chunki aksiz solig`i asosan nuuzli (qiymati 
yuqori) tovarlarga qo`llaniladiki, bunday tovarlarni asosiy iste'molchilari boy-
badavlat shaxslar hisoblanadi. 
Shunday qilib, aksiz solig`i ijtimoiy muhitni ham yaxshilash imko-iyatarini 
moliyaviy natijalarning o`sishi orqali taminlab berishi mumkindir. Shu bois aksiz 
solig`ining takomillashtirilishi ijtimoiy-iqtisodiy muhitni yaxshilanishi bilan 
chambarchas bog`liqdir. 
 
 

---

67 
2-§. Aksiz solig`ining stavkalari
Aksiz to`lanadigan tovarlar ro`yxati va aksiz solig`i stavkalari O`zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi va tasdiqlanadi. 1-yanvar 
2007-yilgi aksiz tovarlarni ro`yxati va uning stavkalarini O`zbekiston 
Respublikasining 
Prezidentining 
2006-yil 
l8-dekabrdagi 
«O'zbekiston 
Respublikasining 2007-yilgi makroiqtisodiy ko`rsatkichlari prognozi va Davlat 
budjeti parametrlari to'g`risida» gi PQ-532 sonli qaroriga asosan quyidagicha 
belgilangan. 
1. Ishlab chiqarish korxonalariga: 
- benzin 28 %; 
- dizel yoqilg`isi 25 %; 
- avtokerasin 8 
%; 
-pivo 30 %; 
- tabiiy gaz 25 %. 
2. o`simlik « paxta» yog`i : 
- Oziq-ovqat yog`l (salomas va «O'zbekiston» yog`ini ishlab chiqarishda 
foydalaniladigan yog`dan tashqari) 1 tonna uchun 495000 so`m; 
- texnik moy (oziq-ovqat mahsulotlari tarkibiga kiruvchi yaroqsiz, kislota soni 
0,3 mg. KOH gr-dan ortiq) 1 tonna uchun 392000 so`m. 
3. Tamaki mahsulotlari yumshoq o`ramdagi filtrli sigaretlar 1 ming donasi 
uchun 4175 so`m. 
- qattiq o`ramdagi filtrli sigaretalar 1 ming dona uchun 5206 so`m; 
- filtrsiz sigaretlar, popiroslar 1 ming dona uchun 1476 so`m.
4. Spirtga soliqning stavkasi 1-dan spirt uchun 1410 so`m.