Yuldаshev Asqarali Yakubovich soliqlar va soliqqa tortish

---

---

2 
Yuldаshev Asqarali Yakubovich 
SOLIQLAR VA SOLIQQA TORTISH 
O`quv qo`llanma 
O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi 
tomonidan o`quv qo`llanma sifatida tavsiya etilgan 
Toshkent-2007 
Fan va texnologiyalar

---

3 
A. Yuldаshev. Soliq va soliqqa tortish. «Fan va texnologiya». 2007, 128 bet. 
O`quv qo`llanma oliy o`quv yurtlarining menejment (tarmoqlar bo`yicha) 
yo`nalishi bo`yicha bakalavriatning «Soliq va soliqqa tortish» fani dasturi asosida 
yozilgan. 
Qo`llanmada soliq va soliqqa tortishning eng muhim masalalari: funksiyalari, 
umumdavlat 
soliqlari, 
mahalliy 
soliqlar 
va 
yig`imlar 
hamda 
xorijiy 
mamlakatlarning soliq tizimi kabilar yoritilgan. 
Qo`llanma oliy o`quv yurtlarining bakalavriat talabalariga mo`ljallangan. 
Undan amaliyotchilar va mustaqil o`iganuvchilar ham foydalanishlari mumkin. 
 
Taqrizchilar.
O.ABDULLAYEV 
- Namangan Davlat universiteti professori; 
I.SIROJIDDINOV 
- Namangan muhandislik-pedagogika instituti dotsenti. 
 
 
ISBN 978-994S-HM 45-9
© «Fan va texnologiya» nashriyoti, 2007-y.

---

4 
KIRISH
1991-yilning 
3
1-avgustida Respublika Davlat mustaqilligi deb e'lon qilingan 
o`n ikkinchi chaqiriq Oliy majlis Kengashning navbatdan tashqari oltinchi 
sessiyasida. «O'zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari 
haqida»gi 
Qonun 
ham qabul qilingan edi. Ushbu Qonunning 12-mod
dasida: 
«O`zbekiston 
Respublikasi mustaqil moliya va kredit siyosatini 
amalga oshiradi. 
Respublika 
hududida undiriladigan soliq va yig`imlar O`zbekiston Respublikasining davlat 
byudjeti va mahalliy budjetlarga tushadi», deb belgilab qo`yilgan edi. 
O`zbekiston budjetining daromadlari bozor iqtisodiyotiga ega barcha 
mamlakatlar singari hozirgi vaqtda asosan soliqlar orqali ta'minlanadi. 
Shuni ta'kidlash lozimki, O`zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi 
va 
soliq 
qonunchiligining shakllanganligi soliq idoralari faoliyatini tashkil 
etilgani, 
soliq 
to`lovchilari bilan ish olib borishning samaradorligi O`zbe
kistonda g`oyat muhim 
soliqlarning byudjetga to`la hajmda va belgilangan 
muddatlarda to`lashni 
ta'minlashning uddasidan chiqishga imkon bermoq
da.
Iqtisodiyotni erkinlashtirish va islohotlarni chuqurlashtirish davlatning soliq 
siyosati bilan chambarchas bog`liqdir. Hozirgi kunda soliqlarni chuqur o`rganish 
va ularni shakllantirish maqsadida bir qator olimlarimiz tomonidan darsliklar, 
qo`Uanmalar va ilmiy maqolalar yozilishi soliq va soliqqa tortishni 
takomillashtirish uchun muhim ilmiy negiz bo`lib xizmat qiladi. 
Ushbu o`quv qo`llanma biz O`zbekiston Respublikasidagi soliq va soliqqa 
tortish tizimini yoritishni to`rtta qismga ajratdik. 
Birinchi qism 
soliq nazariyasi bo`lib, unda soliqlarning iqtisodiy mohiyati, 
funksiyalari, 
soliq 
solish 
tizimi, 
soliq 
siyosati 
va 
iqtisodiyotni 
barqarorlashtirishdagi soliqlarning roli ko`rsatilgan.