Yo’nalishga kirish

Nazorat savollari: 
1.Тexnosfera nima? 
2. Тexnosfera ob
’
ektlariga nimalar kiradi? 
3. Тexnosfera jarayonini tushuntiring? 
4. Тabiiy muhitning oqimlari nima? 
5. Тexnosfera oqimlari nima? 
6. Ishlab chiqarishdagi zararli va xavfli faktorlar nima? 
7. Havfli va zararli faktorlarning salbiy oqibatlari to’g’risida nimani 
bilasiz?
 
 
15 Fanning asosiy tushuncha va ta’riflari 
Тayanch so’zlar: xavf, xavfsizlik, sabab, omil, atmosfera, vitasfera, shikastlanish, 
toliqish, charchash, shoshilinch, yordam, zararlanish, shikastlanish, gomosfera
Atmosfera
– yerni o’rab turgan havo qobig’i. Yer sharidagi barcha tirik 
organizmlar, shu jumladan inson mavjudligi ham atmosfera bilan uzviy bog’liqdir.
 

---

Antropogen – 
inson
 
faoliyatining atrof muhitga ta’siri.
 
Analizator-
aniqlovchi tahlillovchi ma’nosini bildiradi. Fanda inson analizatorlari 
tushunchasi mavjud, bunga ko’rish, eshitish, sezgi, harakat va hid bilish
analizatorlari kiradi. Har bir analizator tuzilishi bo’yicha 3 qisimdan iborat: qabul 
qilish, uzatish va markaziy nerv tizimi(bosh miya). Analizatorlarning periferik 
qismi retseptorlar-sezgi organlari deyiladi, ular ichki va tashqi bo’ladi. Ichki 
retseptorlar organizmda sodir bo’ladigan ta’surotlarni tashqi retseptorlar esa tashqi 
muhitdagi ta’surotlarni sezadi. 
Bakalavriat
- Mutaxasssliklar yo’nalishi bo’yicha fundamental va amaliy bilim 
beradigan, o’qish muddati kamida to’rt yil bo’lgan tayanch oliy ta’limdir, unga 
bakalavr darajasi beriladi
.
Biosfera- – 
barcha turdagi organizmlar, jumladan inson yashashi mumkin bo’lgan 
atrof-muhit bo’lib, u murakkab tuzilishdagi yer sharining muhim qobig’idir. 
Biosfera bir necha milliard yillar davomida shakllangan. Zamonaviy olimlar 
biosferani moddalarni planeta bo’yicha harakatini ta’minlovchi yirik, global 
ekotizim sifatida qarashadi. Hozirgi erada hayot yer qatlamining yuqori (litosfera) 
qismida, yerning pastki havo (atmosfera) qobig’ida va yer sharining suvli qobig’i 
(gidrosfera) da tarqalgan. Bu shu bilan izohlanadiki, litosferada yer osti suvlari va 
tog’ cho’kmalarida chuqurlikni sekin-asta ortib borishi bilan harorat ham ortib 2 
km dan 16 km chuqurlikda 100 
o
C va yuqori (vulqonning faollik zonasida esa 200 
dan 1500 
o
C cha) ni tashkil etadi. 
Geosferalar
– yerni tashkil qilgan, fizik xossalari va kimyoviy tarkibiga ko’ra farq 
qiladigan kontsentrik qobiqlar. Magnitosfera, atmosfera, gidrosfera, litosfera, 
mantiya va yer yadrosi farqlanadi.