Yil O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi samarqand qishloq xo’jaligi instituti



Download 21,3 Mb.
bet8/94
Sana13.06.2022
Hajmi21,3 Mb.
#660692
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   94
Bog'liq
Fizika usl.ko\'rs

Karra va ulush birliklar
Asosiy birlikka nisbatan ulush yoki karra birliklar odatda 10 ning biror darajasiga bo‘lish yoki ko‘paytirish orqali hosil qilinadi.

Qisqacha belgilashlar






qo‘shib aytiladigan
nomlar

ruscha
harflarda

latincha (yoki grekcha)
harflarda



tera

T

T



giga

G

G



mega

M

M



kilo

k

k



gekto

g

h



deka

da

da



detsi

d

d



santi

s

c



milli

m

m



mikro

mk





nano

n

n



piko

p

p

Formulalarga qo‘yilayotganida bunday birliklar tizim birliklariga aylantiriladi.


Hosilaviy birliklar. Mexanik va issiqlik birliklar

  1. Yuza birligi. (  – kvadrat metr. Tomonlarining uzunligi bir metrga teng bo‘lgan kvadratning yuzi; o‘lchamligi:  .

  2. Hajm birligi. (  - kub metr. Qirralarining uzunligi bir metrga teng bo‘lgan kubning hajmi; o‘lchamligi:  . Sig‘im bilan hajmning metrik o‘lchov birliklari orasida bir qadar farq borligi tufayli (masalan, 1  ) yuqori aniqlikda (0,2 protsentdan aniqroq) hisoblash zarur bo‘lgan hollarda 1  deb olish zarur.

  3. Tebranish chastotasi birligi. (gs;n) – gers. CHastotaning o‘lchov birligi elktromagnit tebranishlarni tekshirgan G.Gers nrmiga qo‘yilgan. 1 sekunddagi 1 sikl (davr) 1 gs deyiladi; u vaqt o‘lchamligiga teskari o‘lchamlikka ega:  . Masalan, o‘zgaruvchi tokda odatda 1 sekundda 50 davr tebranish yuz beradi; demak, uning chastotasi 50 gs ga tengdir. Radiotexnikada uzun, o‘rta va qisman qisqa to‘lqinlarni kilogerslarda (1kgs , qisqa va ultra qisqa to‘lqinlarni megagerslarda (1Mgs ) ifodalash odat bo‘lib qolgan.

Tebranishlar nazariyasida, shuningdek, aylanish bilan bog‘liq masalalarda   ko‘rinishda belgilanadigan fizik kattalik ishlatiladi;   kattalik burchak chastota yoki burchak tezlik deyiladi. SHuni nazarda tutish muhimki,   va   lar fizik jihatdan bir jinslidir va ular bir-biridan faqat son qiymatlari bilangina farq qiladi. Bu kattaliklarning har biri mustaqil ishlatilishi sababli, ular uchun kattalik jihatdan turlicha, ammo o‘lchamligi birday bo‘lgan o‘lchov birliklari kiritish qulaydir: gers –  chastotani o‘lchash uchun, sekundiga radian –   burchak tezlikni o‘lchash uchun kiritilgan.

1gs  yoki 1  .





  1. Zichlik birligi. Kub metrdagi kilogramm ( ) – 1 kub metrida 1 kilogramm massa bo‘lgan moddaning zichligi; o‘lchamligi:  .

  2. Tezlik birligi. Sekundiga metr ( ) – 1 sekundda 1 metrga tekis va to‘g‘ri chiziq bo‘yicha siljiyotgan nuqtaning tezligi; o‘lchamligi:  .

  3. Burchak tezlik birligi. Sekundiga radian (  ) – mexanik birliklarning barcha tizimlarida burchak tezlikni o‘lchash birligi. 1  - 1 sekundda 1 radianga teng burchakka buriladigan tekis aylanayotgan jismning tezligi; har qanday birliklar tizimiga nisbatan ham uning o‘lchamligi bir xil bo‘ladi:  .


  4. Download 21,3 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish