|
G) Ipak yigirish mashinalari.
Iigiruv mashinalarida tabiiy ipakdan yoki kimyoviy tolalardan bitta yoki oldindan kushilgan bir nechta ip yigiriladi.
Respublikamizda kuyidagi markali yigiruv mashinalari ishlab turibdi: chiyratmasi nisbatan kam 300-650 chiy/m bo’lgan nisbatan yugon iplar yigirish uchun xalkali oddiy K-136-I yigiruv mashinasi; chiyratmasi chap yoki ung tomonga 340 dan 3250 chiy/m bo’lgan iplar ishlab chiqaradigan ikki kavatli (bir kavatli) KE2-145-SHL yigiruv mashinasi; chiyratmasi 400 dan 3100 chiy/m gacha bo’lgan iplar ishlab chiqaradigan ikki kavatli, ikki tomonlama, bulinmali KE-175-SHL yigiruv mashinasi.
Yigiruv mashinasining xavfli qismlariga (yigirsh-chuvatish mexanizmi, yunaltiruvchi mexanizm, urchuklar yuritmasi) tasmali uzatma va yassi tasma, rogulka, tishli, tasmali va zanjirli uzatmalar.
Ramkaga osilgan maxsus shtirlarda kirish pakovkalaridan ip chuvalib chikib, disk gardishini aylanib o’tadi va silindrlar hamda valiklarni tez yeyilishdan asrash uchun tebranma xarakat kiluvchi ip chiqargichning tegishlida o’tadi. Ikkita ta’minlovchi silindr, rezina koplagan valik ogirligi bilan ipni yigirish mintaqasiga uzatib turadi. Sirtiga baxmal koplagan tozalash valigidan silindrni momikdan tozalash va iplarning uzilgan uchlarini to’tib kolish uchun foydalaniladi. Ta’minlovchi asbobdan sung ip o’tkazgichdan o’tib, yugurdakni aylanib o’tadi va patronga uraladi. Plastmassadan yasalgan rolikli dastgox mashinadagi tasmaning tarangligini rostlash uchun xizmat kiladi.
K-136-I mashinasi 96 dan 206 tagacha urchukli qilib tayyorlanadi. Chayratish doirasi 100 dan 500 chiy/m gacha, urchuklarning aylanish chastotasi mino’tiga 4500 dan 6500 gacha.
KE2-145-SHL yigiruv mashinasining urchuklari rolikli podshipniklarda o’rnatiladi. Urchuk shpindel, rolikli vtulka, uya va blokchalardan tashkil topgan. Mashinada titrash bo’lmasligi uchun urchuklar kat’iy vertikal xolatda o’rnatilishi kerak. Taranglovchi uskunalar tasmani talab etilgan taranglikda to’tib turadi. Voloknit galtaklar qo’llanilishi tufayli yigiruv mashinasida ishlash sharoiti yaxshilanadi, pakovkalarning titrashi kamayadi. Bunday galtaklar yogoch galtaklarga nisbatan uzoqrok xizmat kiladi. Ikki kavatli yigiruv mashinalari bir kavatlilarga karaganda ikki baravar kichik maydonni egallaydi.
KE1-175-SHL yigiruv mashinasiga urchukning shpindelga kirish pakovkasi o’tkaziladi: kirish pakovkasidan chuvalib chikayotgan ip billon cheklagich ilgagidan, taksimlagich chivigiga maxkamlangan chinni yunaltirgichdan o’tadi va chinni yunaltirgichdagi teshik orqali chiqish pakovkasining silindrsimon patroniga keladi. Chiqish pakovkasi friksion silindrdan aylanma xarakat oladi. Patronga ip yukoridan, muayyan uzgarmas tezlik bilan uraladi. Konussimon reduktor yordamida ipning mashinada chiyratilishi uzgartiriladi.
Ilgari ishlab chiqarilgan kavatli yigiruv mashinalaridan farkli ularok, KE1-175-SHL mashinasi kator afzalliklarga ega: kirish va chiqish pakovkalarining sigimi kattarok, ularni almashtirishga kamrok vaqt ketadi, xizmat ko’rsatish kulami katta, yigiruvchilarning mexnat unumdorligi yukori, kupgina uzatmalar uzellari aloxida korpusda joylashtirilgan, bu esa tuzatish chogida ularni yigishni osonlashtiradi. Shu bilan birga, mazkur mashina kamchiliklardan xam xoli emas: ayrim uzel va mexanizmlariga xizmat ko’rsatish murakkab taksimlash mexanizmi yetarlicha mukammal emas.
Xozirgi vaqtda kavatli yigiruv mashinalari zamon talablariga moslashtirilmokda: chiqish pakovkasining sigimi 350 g gacha oshirildi, uralishning oldini olish uchun yoyuvchi mexanizmli taksimlagich o’rnatildi, belbog tasmaning tarangliligi uz-uzidan rostlanadi, asosiy vallar kattarok bulaklardan yigilmokda, bu esa mashinaga xizmat ko’rsatishni osonlashtiradi, shovqinni pasaytirish uchun metall shesternyalar kapron yoki tekstolit shersternyalar bilan almashtiriladi.
Ipak yigirish korxonalarida ipak ip yigiruvchilar muxim rol uynaydi. Yigiruvchi xamma ishlarni tik turgan xolda bajaradi. Unga kup yurishga, ikkala kuli bilan panjalarni uzluksiz xarakatlantirishga, kuzini zuriktirib ishlashga to’g’ri keladi. Asosiy ish vaqtining 50-60% qismini yigirilgan ipning galtakka to’g’ri uralayotganini kuzatishga, 9-10% ini yigirishdagi nuksonlarni yukotishga, 11-12% ini galtak va bobinalarni kuyishga va mashinani ishga tushirishga, 8-9% ini galtaklarni almashtirishga, 6-7% ini mashinani tozalashga sarflaydi.
Xalkasiz yigiruv mashinalarida xavfsiz ishlash yo’llari kuyidagilardan iborat:
- kulni rogulkalar jaroxatlamasligi uchun urchuklar tuxtaganidan keyingina pakovkalar almashtiriladi va uzilgan iplar ulanadi;
- urchukni tuxtatish uchun u belbog tasmadan shtir orqali o’tkazilib, berkituvchi tishcha bilan maxkamlab kuyiladi;
- moylash vaqtida kulni tasma tagiga kirgizish man etiladi;
- iplarni uraydigan friksion val mashina tuxtagandan keyingina tozalanadi, uralgan iplar maxsus ilgak bilan tozalanadi;
- qo’llarni mashina ustunlariga va boshka joylariga tegib shikastlanmasligi uchun ularni aravachaning ustingi devoriga kuyish lozim.
Xalkali mashinalarda xavfsiz ishlash yo’llari:
- uzilgan ipni ulash maksadida urchukni tuxtatish uchun ung oyok tizzasi bilan tormoz plastinasi bosiladi;
- ta’minlovchi yuritmaga ipni keltirish vaqtida yuk valigi extiyotlik bilan ko’tarib tushiriladi, bunda ta’minlovchi silindrlarga barmoklar tekkizilmaydi;
- yuk valigiga yoki ta’minlovchi silindrlarga uralayotgan ip kulni kesmaligi uchun u pichok bilan emas, balk maxsus ilgak bilan kirkiladi;
- uralgan iplarni silindr buyinlaridan olish uchun mashina tuxtatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
