|
Ipakni dastlabki ishlash fabrikalarida.
A) Saralash va pilla tortish sexlarining uskunalari.
Pilla tortish fabrikalarining saralash sexlarida pillalar chuvatishga tayyorlanadi. Pillalarni aralashtirish chogida ustaning yordamchisi kungilsiz xodisalar bo’lmasligi uchun to’siqlar, zinalar, supachalarning borligi hamda sozlangani, ventilyatorning ishlashini kuzatib turishi va ular buzilib kolganda shoshilinch choralar kurishi zarur. Yo’lish-kalibrlash agregati ishlayotganida aylanayotgan yo’lish valiklari, yuritmalar, tasmali va chervyakli uzatmalar, barabanlar orasidagi tirkishlar, konveyoyerlar tasmalari katta xavf tugdiradi.
Pillalar saralash stollarida yoki MKK-1 markali pilla saralash konveyerlarida kobigining zichligi va tashki nuksonlari bo’yicha kulda saralanadi.
Mexanizatsiyalashtirilgan pilla saralash konveyerlarida xavfsiz ishlash uchun mexaniq yuklagichning sozligini kuzatib turish va tuxtatuvchi uskunalar, saralash konveyeri, tasmali transporterdan foydalanishga doir xavfsizlik yo’llarining xamma talablariga hamda elektr xavfsizligi koidalariga amal qilish lozim.
Pillalar saralab bulingandan keyin pilla chuvatish sexidagi omborxonaga keltiriladi, bu yerda tarozida tortib kurilgandan sung chuvatish sexiga keltiriladi.
Pillalarni pilla tortish uskunalarining markazlashtirilgan KE-150-SHL, KE-2, “Chibo”, “Masuzova” mashinalarida buglanadi, asosan pilla iplarining uchlarini topish va pillalarni silkitib yoyish (RK-750-SHL-2, RK-3, RK-ZM mashinalarida) ishlaridan iborat.
Yukorida aytib o’tilgan xamma ishlarni bajarishda kaynok suv, bug o’tkazgichlarning izolyatsiyalanmagan sirtlari va xarakatlanuvchi mexanizmlar ishlovchilar uchun xavf tugdiradi.
Pilla tortish sexidagi uskunada ishlayotganda uning uziga xos xususiyatlarini aks ettiradigan va xavfsizlik yo’llariga doir tegishli yuriknomalarda bayon etilgan koidalarga amal qilish kerak. Ana shu dastgoxlarda xizmat kilayotgan ishchilar kasbining zaruriy qismi hisoblangan xavfsiz ishlash usullarini urgangan bo’lishlari lozim.
Masalan, KMS-10 pilla tortish dastgoxi ishlayotganida to’tkichga uralayotgan yo’luklarni kesish, cho’tkani kul bilan aylantirish, aylanayotgan motovilolar orasiga kulni kirgizish, osilib tushgan soch, boglangan kul bilan ishlash, navbatchi slesar bo’lmasa, mustakil ravishda tuzatish ishlarini bajarish man etiladi. Buglash kozonchasiga o’tkir bug yuborayotganda ayniksa extiyot bo’lish zarur. Bu ishni pillalar yuklab bulinib, buglash cho’tkasi pastga tushganda va gorizontal vaziyatni egallaganidan keyingina amalga oshiriladi (66-rasm).
Pillalarni yuklash va olish ishlari cho’tkali mexanizm tuxtatilib, pilla tortish dastgoxiga bug kelmay kuyilganidan keyingina bajariladi.
KE-150-SHL, KE-2 buglash mashinalarida ishlay boshlashdan oldin ishchi bosim ostida ishlaydigan idishlardan foydalanishda rioya qilinadigan xavfsizlik yo’llari talablariga muvofik tuzilgan maxsus dastur bo’yicha kayta tayyorgarlikdan o’tishi kerak.
Pilla iplarining uchlarini topish va silkitib yoyish uchun RK-750-SHL-2 hamda RK-3 markali silkitish mashinalaridan foydalaniladi. Ular avtomatik ishlaydigan oltita SKE-4-VU yoki SK-5 pilla tortish dastgoxlaridan tuzilgan.
Pilla buglovchilar to’g’ri, moxirona va xavfsiz ishlash usullarini urganib olganlaridan keyingina silkitish mashinalarida ishlashga kuyiladilar.
Pilla ipining yugon-ingichkaligini, berilgan chizikli zichligini nazorat kiladigan xamma to’tkichlarga avtomatik tarzda pillalar tashlab turish yo’li bilan bu ko’rsatkichni rostlaydigan pilla tortish avtomatlarida (SKE-4VU, SK-5 va SK-4-KM) ishlaganda yukoridagi xavfsizlik yo’llari talablariga amal qilish kerak.
Xizmat ko’rsatuvchilarning kasbiy tayyorgarligi yetarli saviyada, shuningdek, saklovchi to’siqlar, zanjirli va tishli uzatmalar, tezliklar ko’tisi shkivi, to’tkichlar, taksimlagich va to’tkichlarning mushtli vali soz xolatda hamda ishonchli maxkamlangan bulsagina ushbu avtomatlarda xavfsiz ishlash mumkin.
Avtomat mexanizmining xarakatlanuvchi qismlari: aylanuvchi taranglash valigi, taranglash panjarasining mexanizmi, aylanuvchi motovilolar va boshkalar, shuningdek, kuritish javonining bu o’tkazgichlari o’ta xavflidir.
Pilla tortish korxonalarining uziga xos xususiyatlaridan biri shundaki, ularda kup mikdorda issiklik va chang chiqadi, chunki pillalarni buglash, silkiish hamda silkitib yoish ishlari kaynok va ilik suvda amalga oshiriladi Bunday xolatlar tez-tez shamollash, kul kasalliklari va boshka kasalliklarga olib keladi. Shu sababli kuz va kishda pilla tortish sexidan tashkariga ustki kiyimsiz chiqish man etiladi.
Pilla buglovchilar va pilla tortuvchilar ishni boshlashdan oldin xamma tanaffusdan keyin qo’llariga albatta himoya mazi surtishlari kerak.
Yaponiyadagi “Gunza va “Keynan” firmalarida yaratilgan pilla tortish uskunalarining uziga xos xususiyati shundaki, zarur sifatli suv “Ogano” stansiyasida kimyoviy usulda tayyorlanadi. Mazkur uskunalardan foydalanilganda kushimcha xavf yuzaga keladi, chunki “Organo” stansiyasida suvni yumshatish uchun kimyoviy moddalar - kislota, tuz va boshkalar ishlatiladi.
Qo’llaniladigan xlorid kislota odatda temir yo’l orqali avtotransport bilan sisterna yoki konteynerlarda keltiriladi. Uni omborxonalardagi idishlarga kuyish mexanizatsiyalashtirilgan bo’lishi, bu ish “Organo” stansiyasi boshligi nazoratida olib borilishi va ventilyatsiya ishlab turish kerak.
Kimyoviy usulda tozalash ishlari PO-2 turidagi himoya kuzoynagi takib, KSHS kulkopi, dagal jundan tikilgan korjoma, rezina fartuk, rezina etik kiyib bajarilishi zarur, chunki kislota va ishkorlar kuz hamda teriga sachrasa, ularni kuydirishi mumkin.
Xom ipaklarni ivitishga mo’ljallangan vakuum apparatda ishlaydiganlar uchun trubalarning, kuchli bug burama naychasi (zmeyevik) ning kaynok sirtlari katta xavf tugdiradi. Shu bois ishni boshlashdan avval ulardagi jumraklarning benuksonligini, barkaning va emulsiya bakining bo’tunligini tekshirish kerak. Nasosni o’chirgandan keyingina xom ipakli motoviloni elektr telfer yordamida yuklash va olishga ruxsat etiladi.
Vakuum-apparatlar o’rnatilgan xonalarning poli suyukliklar pol ostidagi arikchalarga okib ketishi uchun kiya bo’lishi, arikchalar vaqti-vaqtida tozalab va yuvib turilishi darkor. Kuyib kolmaslik uchun namlash kamerasi ishlab turganida uning ichiga kirish ta’kiklanadi.
“Gunze” va “Keynan” firmalarining boshka pilla tortish uskunalari, avtomatlari ishlayotganda shunga uxshash uskunalar uchun yukorida bayon etilgan xavfsizlik yo’llari talablariga amal qilish hamda ko’tarish-tashish uskunalari va mexanizmlaridan foydalanganda, xarakatlanuvchi mexanizm hamda detallar bilan ishlaganda, kaynok suv va bugdan foydalanganda xavfsizlikning umumiy koidalarini bajarish zarur.
Aralashtirish-saralash agregatlarida ishlaganda yuvish valiklari, chivikli konveyer va uning yuritmasi, aralashtirish, saralash hamda kiya konveyerlarning xarakatlanayotgan tasmalari, yuk ko’tarish uskunalari eng xavfli joylar hisoblanadi.
Agregatlar ishlab turganida ularning tasmalarini kiydirish va olish, yo’lish mexanizmlarining valiklarini yo’luklardan tozalash, agregatlarning xarakatlanayotgan qismlarini tozalash, bunker ostidan pillalarni olish va ularni konveyerga yunaltirish man etiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
