Yengil sanoat jihozlarini

7.4. Tebranma yoyli suyultirib qoplash
Avtomatik tebranma yoyli suyultirib qoplash usuli birinchi marta 1948- 
yilda muxandis GP. Klekovkin tomonidan taklif etilgan. Suyultirib qopla- 
nadigan detal (3) tokarlik stanogining markazlariga yoki patroniga 
o ‘matiladi. Stanokning supportiga suyultirilib qoplash kallagi o‘matiladi. 
Bu kallak kassetali (6) sim surish mexanizmi (5), mundshtuk (4)li elektro- 
magnitli tebratgichdan (7) tuzilgan. Tebratgich elektrodning uchini 
o‘zgaruvchan tok chastotasi bilan tebratadi, shundapayvandlash elektr 
zanjiri uzilib ulanadi. Uskuna kuchlanishi 24 V li tok manbai orqali elektr

---

bilan ta’minlanadi. Ток manbaiga ketma-ket past chastotali drossel (9) 
ulanadi. Bu drossel payvandlash elektr tokining kuchini barqarorlashtirib 
turadi. Reostat (8) elektr zanjirdagi tok kuchini rostlaydi. Suyultirib qop- 
lash zonasiga sovituvchi suyuqlik bak (2)dan nasos (1) yordamidaberila- 
di. Elektrod sim va detal vaqti-vaqti bilan ulanib turganda metall elektrod- 
dan detalga k o ‘chadi.Tebranm a yoyli suyultirib qopiash p o ‘Iat, 
bog‘ ianuvchan va kulrang cho‘yanlardan tayyorlangan judda k o ‘p detal- 
laming yeyilgan sirtlarini tiklashda, ichki va tashqi silindiik sirtlaming yeyil- 
ganjoylarini to‘ldirishda qo‘Uaniiadi.
Elektrod sim suyultirib qoplangan metalining qanday qattiqlikda 
bo‘ lishiga qarab tanlanadi. Qattiqligi 50-55 HRC bo‘lgan po‘lat detallami 
tiklashda Np 65,Np-80 simlaridan foydalanadi. Agar suyultirib qoplangan 
metalining qattiqligi 35-40 HRC ni talab etsa u hoIdaNP-ZOXGSA simi 
ishlatiladi. 180- 240 NV qattiqlikni hosil qilish uchun esa Sv-08 simini 
ishlatishkerak.
Suyultirib qopiash tezligini to‘g‘ri tanlashjudamuhim, chunkijara- 
yonning unumdorligi va sityultirib qoplangan metall qalinligi shu tezlikka 
bog‘ liq. Suyultirib qoplashning eng katta tezligi (m/min) tajriba yo‘li bilan 
topilgan quyidagi ifoda bo'yicha hisoblanadi:
V,q[0,4-0,7]V ^
bu yerda
- elektrod simni surish tezligi, m/min.
Tebranmayoyli siQOiltirib qoplashdateskari qutbli tokdan foydalaniladi. 
Salt ishlashdagi kuchlanish 18-20 V. Payvandlash tokining kuchi elektrod 
sim diametri va uni surish tezligigabog* liq. Sim diametri 1.6-2 m m va uni 
surish tezligi 1-3,5 m/min bo‘lgandatoklaichi 100-200Anitashkiletadi.
Avtomatik tebranma yoyli suyultirib qoplashning afealligi shundan ibo- 
ratki, detal kam qizib, uning termik ishloviga ta’sir etmaydi; termik ta’sir 
zonasi kichik, jarayon anchaunumli bo‘lib, qopiash maydoni 8-10 sm/min 
ni tashkil etadi.
Detallaming toliqishga qarshiligi suyultirib qoplashdan keyin 30-40 
foizga kamayishi bu usulning kamchiligidir.

---