ko‘rsatilgan bo* lib, imdata’mir olib ЬопИзЫ davomida bajariladigan aso-
siy isMar ko‘rsatilgaa
Bunday chizmalar jarayonlaming ratsional
ketma-ketUgivaishlar-
ning optimal tartibini aniqlashga, tiirli xildagj asbob va moslamalar qo‘Ilash
yo‘li bilanta’mirlash islilarini maksimal mexanizatsiyalashtirishga, ta’mir
sifetini yaxsMash va ularnarxini pasaytirishgayo‘naltirilgan ishlami amalga
oshirishda yordam beradi.
Texnologik jarayonni ishlab chiqishda boslilang‘ich holat sifatida de-
tal vauzellamingnosozliklari, ta’miiiashishlariningh^rni, detallargaqo‘yilgan
texnik shartlar va mashinalami ta’mirdan so‘ngyig4shga qo‘yilgan texnik
shartlar xizmat qiladi.
1 -chizma. Mashinalami ta’mirlash texnologik jarayoni
69
Mashinalarai bo^laklarga ajratish. Texnologik jihozlami bo‘laklarga
ajratish paytida ta’mirlash isMarini yuqori saviyada o‘tkazish va tashkil etish-
ni ta’mmlaydigananiqharakattartibmi saqlashzarur. Mashinani bo‘laklarva
alohida detallarga
щ
ratishda ishlar ко* pincha quyidagi tartibda baj ariladi:
- mashinavamexanizmlar ishiningnosoziklariiii to‘liqaniqlash;
- mexanizmlami uzel va detallarga ajratish ketma-ketligini o‘matish;
- mexanizmlami uzel va detallarga ajratish;
- detallami tozalash va yuvish;
- detallamingyeyilishdarajasi vatavsifini aniqlash;
- detallami navlarga ajratish.
Ta’mirlashni yuqori sifatli qilib o ‘tkazish va uni bajarilish muddati
m a’lum darajada mashinalami bo‘laklarga
ajratish jarayoni qanday
0
‘tkazilganiga bog‘liq.
Yengil sanoatning tikuvchilik va poyabzal
ishlab chiqarish hamda
boshqa ko‘plab korxonalardatikuv mashinalari ishlatiladi. Shuning uchun
biz bo‘laklarga ajratish jarayonini tikuvmashinalari misolidako‘rib o‘tamiz.
Ta’mirlovdii-chilangar tikuv mashinalarmi bo‘ laklarga ajratishdan oldin
uning vazifesi, tuzilishi, mexanizmlarining o‘zaro harakati va sozlash ishlari
bilan tanishishi kerak. Buni berilgan mashina chizmalari va mos keladigan
ko‘rsatmalari bilan tanishib hamda mashina ishini kuzatib amalga oshirish
mumkin. Faqat shundan so‘nggina mashinani boMaklargaajratishgakiri-
shishmumkin.
Ajratilgan detallar va yig‘ma qismlami adashtirib yubormaslik uchun
ajratish vaqtida har bir qism va detal belgilanishi yoki raqamlanishi kerak.
Jihozlami poydevoridan ajratmasdan ta’mirlash paytida (masalan,
dazmollash presslari, tasmali bichish mashinalari va boshqalar) ular ener-
giyatizimidanmoylarto‘kiladi vayuribturuvchiquriLmalari to‘xtatiladi.
Bo‘laklarga ajratish quyidagi ketma-ketlikda amalga oshirilishi kerak:
- qo‘ llanadigan asbob va moslamalar yaroqli detallami
shikastlantirmasligi kerak;
- bo‘laklanadigan detallami shikastlantirmasdan yechish kerak;
- murakkab yo‘ 1 bilan yechiladigan detallarga ortiqcha kuchlanish
bermaslik kerak;
- detallarga bolg‘a bilan zarba berishni taxta yoki boshqa yumshoq
moslamalarorqali amaJga oshirish kerak;
- uzun vallami Ыг necha tayanchlar qo41ab bo‘laklarga ajratish kerak;
- bo‘ laklarga ajratilgan har bir mexanizm detalini alohida qutilarga
joylashtirish kerak;
- detallar solingan qutilami qopqoq bilan zichlab berkitish kerak;
- yaroqli podshipniklami yuvish, qiiritish, moylash va qog‘oz bilan
o‘rab qo‘yish kerak;
- to iiq bo‘laklarga ajratish paytida bolt, shayba va boshqa qotirish
detallarini maxsus qutiga joylashtirish kerak;
- bo‘laklarga ajratish paytida uzellaming o‘z-o‘zidan alohida qism-
larga ajralib ketishigayo‘I qo‘ymaslik kerak.
Mashinalaming qattiq vaqo‘zg‘aluvdian birikmalarini yediib o lis h p ^ -
darioyaqilirrishi lozimbo‘lg
3
nqoidalarvatexnologikjarayonni ko‘rib o‘tamiz.
Korroziyaga uchragan lezbali birikmalami boMaklarga ^ratishdan oldin
kerosin bilan yuvish zarur. Bu bo4aklaigaajratishni osonlashtiradi, vint-
laming sinishigayo‘l qo‘ymaydi.
Mashinalamibo^laklaiga^rali^Kiako^phollardasinganvintlarslpilkalar,
presslang3nvtulkalar,shkivla;shpcHikalamiburabolishqiyinchilik tug‘diradi.
Vintlar, boltlar, shpilkalami burashda haddan tashqari katta kuch
ishlatish talab qilinmaydi. Ayniqsa, kichik diametrdagi qotirish detallarini
burab yechishda katta kuch ishlatish mumkin emas, chimki bunday holat-
larda uning kallagi yoki gayka sinishi mumkin. Vint kallagi uzilgan paytda
buragich (otvertka) uchun vint kallagini kreytsmeysel bilan chopish yoki
airacha bilan yangi shlitsali o‘yiq o ch i^ mumkia Agaryangi shlitsa o‘yig‘ini
arralash mumkin bo‘lmasa, unda vint parmalab olinadi yoki vint 1(11-
rasm. A) markaziga 10-15 mm chuqurilkda teshik t e s h i l ^
va unga ikki
11 -rasm. \^ntlam i yechib
olishusullari.
bor kreytsmeysel bilan chopish yoki arracha bilan yangi shiitsali o‘yiq
(xhish mumkia Agar yangj shlitsa o‘yig‘ ini arralash mumkin bo‘ Imasa, imda
vint parmalab olinadi yoki vint 1(11 -rasm, A) markaziga 10-15 mm chu-
qiirlikda teshik teshiladi va vmga bor urib kirgiziladi.
Bor - gaykali kalitga
moslashtirilgan, kvadratsimon kallakli, toblangan konussimon tishli ster-
jendir. Bomi burab, vintyechib olinadi.
4 parmalangan teshikning (11 -rasm, B) konussimon sirtiga chap spi
ral o ‘yiqlar o‘yilgan 3 ekstraktor burab kiritiladi.
Ekstraktor buralganda spiralU o‘yiqlaming o‘tkir qirralari vint devor-
lariga o ‘raladi va vint yechiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
