«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

Kushan mámleketindegi jazıw
Kushan mámleketinde jasaǵan xalıqlardıń 
ózara mádeniy hám sawda baylanısları se-
bepli Orta Aziyada áyyemgi 
aramiy jazıwı
keń tarqaladı. Bul jazıw Batıs Aziyada payda 
bolıp, álipbege tiykarlanǵanlıqtan ózlestiriw 
biraz ańsat bolǵan.
Áyyemgi Termiz esteliklerin izertlew nátiy-
jesinde aramiy jazıwı tiykarındaǵı kushan-
baktriya álipbesindegi jazıw úlgileri tabılǵan. 
Kushan elindegi taǵı bir túrdegi jazıw – ku-
shan kórinisindegi jazıw bolǵan, bunda hári-
pler múyeshli, tórtmúyeshli hám aylana kórin-
isinde bolǵan
.
Kushan patshalıǵında jazıwdıń áyyem-
nen bar ekenligin 
Surxkotal
(Awǵanstandaǵı 
Qundız qalası janında) esteliginde tabılǵan 
grek álipbesindegi kushan jazıwları da 
tastıyıqlaydı.
Ámiwdáryanıń quyar aǵısında, Zarafshan 
hám Qashqadárya alaplarında áramiy álipbe-
si tiykarındaǵı xorezmiy hám soǵdiy jazıwlar 
da keń tarqalǵan edi
.

---

140
Kushan 
shahzadasınıń 
kórinisi
Budda basınıń 
kórinisi. 
Dalvarzintóbe.
II–III ásirdiń 
basları
Ó
zińizdi sınań!
Shıǵır – ... Kushan jazıwı – ...
Buddalıq – ... Oromiy jazıwı – ...
Jazıwlardıń túrli kórinisine baylanıslı 
tabılmalar Kushan imperiyasınıń dúnyadaǵı 
kóplegen mámleketler menen keń kólemdegi 
baylanıslarınan gúwalıq beredi. 
Diniy isenim
Kushan mámleketi dúzilip atırǵan waqıtta 
Baktriya, Soǵdiyananıń tiykarǵı xalqı zardu-
shtiylik dininde edi. Kanishka húkimdarlıǵı 
dáwirinde Hindistannıń bir bólegi qosıp 
alınıp jaqınnan baylanıslar ornatılǵannan 
soń, Kushan mámleketi aymaǵına kirip kele 
baslaǵan buddalıq zardushtiylik penen birge 
eramızdıń VIII ásirine shekem Orta Aziyada 
ómir súrgen.
Tiykarınan Surxan jerleri arqalı buddalıq 
pútkil Orta Aziya boylap keń tarqala basladı.