«Yangiyo‘l Poligraf Servise» Tashkent – 2017 A. S. Sagdullaev, V. A. Kosteckiy Áyyemgi dúnya tariyxí

Áyyemgi 
Xorezmlilerdiń 
kelbetleri.
Tiklengen
eramızǵa shekemgi 312-jıl → Salavka 
eramızǵa shekemgi 280-jıl → Antiox 
ellinizm (antik) dáwiri
e. sh. III ásirdiń ortaları – Grek-Baktriya 
eramızǵa shekemgi 323-jıl – Aleksandr 
Makedonskiy óldi
patshaq
Makedoniya
Mısr
Siriya
eramızǵa shekemgi 140–130-jıllar – Grek-
Bak triya yueshjiler (kushanlar) tárepinen 
basıp alınıwı
→
→
→
→
→
→
→
→
-→
-→
→
→
Tayanısh konspekt
Este saqlań!
Baqtra, Ma
-
roqanda, 
Marg‘iyona
Antioxiysi
(Marv)va 
Termiz
– Sa-
lavkiyler 
mámleketiniń 
iri qalaları 
esaplanadı. 
S
oraw hám tapsırmalar
1. Aleksandr Makedonskiy imperiyası qaysı 
ǵárezsiz mámleketlerge bólinip ketti?
2. Salavka hám Antiox haqqında nelerdi bile-
siz?
3. Parfiya hám Baktriya qashan Salavkiyler 
mámleketinen ǵárezsiz boldı?
4. Grek-Baktriya patshalıǵı qashan payda 
boldı?
5. Grek-Baktriya mámleketi tariyxında kósh-
peli yueshjilerdiń qanday ornı bar?
6. Jazıwsız kartada Salavkiyler mámleketi 
hám Grek-Baktriya patshalıǵı aymaqlarınıń 
shegaraların belgileń.
Diodot Evtidem Demetriy

---

133
Áyyemgi 
Xorezm
jawıngeri.
Tiklengen
Qoyqırıl-
ǵanqala.
Tiklengen
Qorǵanıw 
diywalı 
qaldıqları
34-§. Áyyemgi Xorezm, Qańha hám
Dovon mámleketi
Áyyemgi Xorezm 
Biziń eramızǵa shekemgi IV ásirde 
Xorezm Axamoniyler mámleketinen ǵárezsiz 
mámleketke aylandı. Aleksandr Makedons-
kiy hám Salavkiyler húkimdarlıǵı waqtında da 
Xorezm mámleketi ǵárezsiz edi. Bul úlke xalqı 
xojalıǵınıń tiykarın diyqanshılıq quraǵan.
Xorezmde arxitekturanıń baslanıwı biziń 
eramızǵa shekemgi VII ásirge barıp taqaladı 
(Gúzeliqır qala-qarabaxanaları). Biziń era-
mızǵa shekemgi V–IV ásirlerde bul jerde jer-
gilikli húkimdardıń sarayı bolǵan úlken qorǵan 
qurılǵan edi (
Qalalıqır 
qalası qarabaxanaları).
Biziń eramızǵa shekemgi III-II ásirlerde 
Jambasqala
Xorezmde áyyemgi qalalar 
bolǵan. 
Qoyqırılǵanqala
qarabaqaxanaları 
astınan dóńgelek formasında qurılǵan bek-
kem ibadatxana qaldıqları tabılǵan.
Eramızdıń II-III ásirlerinde 
Topıraqqala 
qalasında bunnan da úlken bekkem qurılıs isleri 
ámelge asırılǵan edi. Qala qúdiretli qorǵanıw 
diywalları menen qorshalǵan, diy wal múyesh-
lerinde múyesh minaraları qurılǵan. Oraydan 
ótken kóshe qalanı eki bólimge bólgen, onnan 
hár tárepke kósheler bólingen, má hálleler bir-
birinen ajıralıp turǵan. Oraylıq maydanda bek-
kem saray hám ibadatxanalar jaylasqan. 
Qorǵandaǵı saray diywalları shahlar, láshk-
erler, atqarıwshılar, haywanlar hám quslardıń 
súwretleri menen bezetilgen. Zallardan birin-
de diywal janındaǵı biyiklikte 20 dan kóbirek 
gúlal músinler ornatılǵan edi.
Xorezmde ásirese ónermentshilik joqarı 
dárejede ráwajlanǵan. Gúlalshılıq, temir, mıs 

---

134