|
Martin Iden
407
yil ham vaqt o‘tmay, senga rosa yuz dona mana
shunaqa tilla tanga olib kelib beraman. Gapim-
ga ishonishingni so'ramayman. Faqat kutsang
bolgani. Keyin о‘zing ko'rasan!
Opasi ishonmasdi, albatta. Lekin uning o‘zi
negadir o‘ng‘aysiz ahvolga tushib, gapni nima bi
lan chalg'itishni bilmay dedi:
- Och-nahor yashayotganingni bilaman, Mar
tin. Yuzu ko'zingdan ko'rinib turibdi. Xohlagan
vaqtingda ovqatlangani kelib tur. Xigginbotam
biron ish bilan uydan ketgan paytida o‘zim xabar
qilaman. Bolalardan bitta-yarimtasi doim borib
aytib kelishi mumkin. Lekin Mart...
Martin opasining nima demoqchiligini ol-
dindan bilardi, chunki uning nima demoqchi
bolgani ayon edi.
- Biron joyga ishga kirsang bolmasmikin?
- Sen meni hech narsaga erisha olmaydi deb
oyiaysanmi? - deb so'radi Martin.
Gertruda bosh chayqadi.
- Menga o‘zimdan boshqa hech kim ishonmay-
di, Gertruda. - Bu gapni u allaqanday ehtiros
aralash g4irur bilan aytdi. - Men juda ko‘p ajo-
yib narsalar yozib qo^yganman, bir kun emas, bir
kun ular uchun albatta pul olaman.
- Ularing ajoyibligini qayerdan bilasan?
- Bilaman-da... - Uning adabiyotdan, adabiyot
tarixidan olgan barcha ilmlari birdan miyasida
jonlandi, lekin u nimaga asoslanib o'ziga ishon-
ganini opasiga tushuntirib bera olmasligini bi
lardi. - Chunki mening hikoyalarim jumallarda
bosilayotgan asarlaming to'qson to'qqiz foizidan
afzalroqdir.
408
Jek London
-
Shunday bolsa ham, o'zingdan katta ba-
ma’ni maslahat bersa quloq os, - dedi o‘zining
haqligiga qat’iy ishongan Gertruda. - Ha, ba-
ma’ni maslahatga quloq os, - deb takrorladi u.
- Ertaga ovqatlangani borgin.
Martin uni tramvayga chiqarib qo'yib, o‘zi
pochtaga yugurib bordi-da, opasi bergan pul-
ning uch dollariga birtalay marka sotib oldi.
Bir ozdan so'ng, u Morzlarnikiga keta turib,
yol-yolakay pochta bolimiga kirdi-da, birtalay
semiz-semiz paketlami jo‘natdi, buning uchun
uch dona ikki sentli markadan boshqa hamma
markalari sarf boldi.
Bu Martin uchun unutilmas oqshom edi,
chunki u shu kecha Ress Brissenden bilan ta-
nishgan edi. Brissendenning Morzlarnikiga qan
day bon о qolganini, uni u yerga kim boshlab
borganini Martin keyinchalik ham bila olmadi.
Buni Rufdan so'rab olishga ham qiziqmadi, nega-
ki Brissenden unga ko‘rimsiz va sovuq odamga
o'xshab tuyulgan edi. Oradan bir soat o'tgan-
da, Martin uni yana odobsiz ham deb topdi: u
haddan tashqari betakalluflik bilan u xonadan
bu xonaga sang'ib yurar, rasmlarga angrayib
qolar, stollarda yotgan yoki tokchalarga terilgan
kitobu jumallarga tumshuglni tiqardi. Nihoyat,
u boshqa mehmonlarga parvo qilmay, xuddi o‘z
uyidagidek kresloga joylashib o‘tirib oldi-da,
cho'ntagidan allaqanday kitobcha chiqarib mu-
tolaaga tushib ketdi. U o‘qirkan, parishonxotir-
lik bilan hadeb sochini silab qo^yardi. Martin uni
unutib yuborib, faqat kecha oxirida eslab qoldi;
endi Brissenden yosh ayollar davrasida o‘tirar-
Martin Iden
409
di, uning suhbatidan ayollaming g‘oyat
nayotgani yaqqol sezilib turardi.
Martin uyga ketayotganda tasodifan Brissen-
denga yetib oldi.
- E-ha, sizmisiz, - dedi Martin.
Brissenden unga javoban lutfkorlik bilan bir
nima deb g‘oldirab qotydi, lekin har qalay Martin
bilan yonma-yon yurib ketdi. Martin hamrohi-
ni suhbatga tortishga ortiq urinmadi, shu zayl-
da ular sukut saqlab bir necha kvartalni bosib
o‘tishdi.
0 ‘ziga bino qotygan qari eshak!
Tuyqisdan, shijoat bilan aytilgan bu gap Mar-
tinni hang-mang qilib qotydi. Uning kulgisi qis-
tadi, lekin ayni vaqtda Brissendenga nisbatan
nafrati ortib borayotganini his qildi. Ular yana
bir kvartal sukut saqlab bosib o'tishgandan ke
yin Martin Brissendenning:
- Nima qilib qatnab yuribsiz u yerga? - degan
gapini eshitdi.
- 0 ‘zingiz-chi? - deb so‘radi Martin ham, o‘z
navbatida.
- Nimaga borganimni bilsam о lay agar, - deb
javob qildi Brissenden. - Ochigl, u yerda birinchi
marta bolishim. Keyin, har sutkada yigirma to‘rt
soat bor. Shu vaqtni bir iloj qilib o‘tkazish kerak-
ku axir. Yuring, ichamiz.
- Yuring, - deb javob qildi Martin.
U darrov gapga unagani uchun ichida o‘zi-
ni soldb qo“ydi. Uyda uni «jo‘n» bir ish kutar-
di; undan tashqari, kechasiga Veysmanning
kitobchasini o‘qib ko'rmoqchi, har qanday ro-
mandan ham qiziqarliroq bolgan Gerbert Spen-
lazzatla-
Do'stlaringiz bilan baham: | 
