Yangiasr avlopi

0 ‘TTIZ TO‘RTINCHI BOB

Artur ko'cha eshik oldida qoldi,  Ruf esa Mari­

ya Silvaning uyi  oldidagi pillapoyadan  tez yurib 

chiqdi.  U  yozuv  mashinkasining  chiqillashini 

eshitdi,  xonaga  kirib  Martinni  allaqanday  qol- 

yozmaning  oxirgi  sahifasini yozib  tugatayotgani 

ustidan chiqdi. Ruf Martinning Shukronalik kuni 

ovqatlangani  borish-bormasligini  bilish  uchun 

ataylab kelgan  edi,  lekin  ijodiy ehtirosga berilib 

ketgan Martin unga oglz ham ochirmadi.

-  Ijozat etsangiz,  sizga shuni o‘qib  bersam! -  

dedi u  mashinkadan  qog'ozlarni  olib,  nusxala- 

rini ajratib  qo'yarkan.  -  Bu mening eng keyingi 

hikoyam.  Awalgi  asarlarimga  sira ham  o'xsha- 

maydi,  men  hatto  bu  haqda  otylagani  ham 

qo'rqyapman, lekin nazarimda, yaxshiga o'xsha- 

yapti.  Mana,  o'zingiz eshiting.  Hikoyada Gavayi 

hayoti  tasvirlanadi.  Unga  «Viki-Viki»  deb  nom 

qo'ydim.

Martinning yuzi hayajondan cho‘g‘dek yonar- 

di, holbuki, Ruf uning kulbasida sovuqdan dildi- 

rar, Martinning qollari esa muzdek edi.

Ruf hikoyani  diqqat  bilan  tinglayotgan  bolsa 

ham,  unga ma’qul  tushmayotgani yuzidan yaq- 

qol  bilinib  turardi.  Martin  o'qib  bolib,  undan 

so'radi:

-  To‘g‘risini ayting, sizga yoqdimi, yo‘qmi?

Martin Iden__________________________________ _ _  

437

Parizod

---

438

Jek  London

-  Bi-bilmadim, -  deb javob qildi qiz, -  buni bi­

ron jumalga o'tkazib boladi deb oyiaysizmi?

-   Menimcha,  o'tkazib  bolmasa  kerak,  -   deb 

e’tirof etdi  Martin.  -  Buni jurnallar tushunmay- 

di. Ammo bu yerda sof haqiqat yozilgan.

-   Nega  endi  siz  hadeb  sotib  bolmaydigan 

asarlarni yozganingiz-yozgan? -  rahmsizlik bilan 

gapira boshladi Ruf.  -  Axir siz  tirikchilik uchun 

yozasiz-ku?

-  Ha, to‘g‘ri. Lekin qahramonim mendan kuch- 

li chiqib  qoldi.  Men hech narsa qila olmadim.  U 

voqeaning faqat  shu  tarzda tugallashimni talab 

qilib turib oldi.

Lekin  nega  Viki-Vikingizning  og'zidan  bodi 

kirib,  shodi  chiqadi?  Axir  hikoyani  o'qigan  har 

qanday  odam  uning  gaplaridan  sholg‘omdek 

qizarib ketadi-ku.  Demak,  muharrirlar hikoyani 

bosmaslikka haqlari bor.

-   Haqiqiy Viki-Viki  xuddi  shu  xilda  gapirgan 

bolardi.

Bu -  didsizlik.

Bu -  hayot!  -  dedi  Martin.  -  Bu -  real hayot. 

Bu  -  haqiqat.  Men  hayotni  qanday  mushohada 

qilsam, xuddi shunday tasvirlashim lozim.

Ruf  hech  nima  deb  javob  qilmadi,  shu  payt 

oraga  bir  on  o‘ng‘aysiz  jimlik  choltdi.  Martin 

Rufni  haddan  ortiq  sevar,  shuning uchun  ham 

uni tushunmas  edi,  qiz  esa uni  shuning uchun 

tushunmas  ediki,  u  Rufning  odamlar  haqidagi 

mahdud tushuncha doirasiga sig'masdi.