Yangiasr avlopi

0 ‘N SAKKIZINCHI BOB

Dushanba kuni  ertalab Jo  solca-solca kirlar- 

ning  dastlabki  to'pini  kir yuvadigan  mashinaga 

botirdi. U:

-   Shuning  uchun  ham  aytyapmanki...  -   deb 

gap boshlagan edi, Martin:

-  Tovushingni o'chir! -  deb jerkib berdi.

Keyin tushki ovqatga otirishganda u:

-  Kechir meni, Jo, -  dedi.

Joning ko‘zlari jiqqa yoshga toldi.

-  Qotyaver,  og'ayni,  -  deb javob qildi u, -  axir 

biz  jahannam  qa’rida  yashayapmiz-ku,  o'qtin- 

o‘qtin jining qo‘zib ketsa ajablanarli emas.  Lekin 

shu  vaqt  ichida  menga  yoqib  qolding-da,  olay 

agar. Shuning uchun ham bir oz xafa boluvdim.

---

232

Jek  London

Men,  negadir,  birinchi ko'rgan vaqtimdan  senga 

ko‘nglim yaqin bolib qoldi.

Martin uning qolini siqdi.

-  

Bu  yerdan  boshimizni  olib  ketamiz,  -   deb 

taklif kiritdi  Jo,  -  jahongashtalik  qilamiz.  Hech 

qachon  daydib  ko‘rmaganman-u,  lekin  juda 

soz  bolsa  kerak.  Bundoq  o*ylab  qara:  Qolingni 

hech  nimaga  urmasdan  yuraverasan!  Bir  mar­

ta terlama kasali bilan  og'rib  kasalxonada yotib 

chiqqanman,  hozir  o'sha paytni  eslasang  huzur 

qilasan  kishi.  Koshkiydi,  tag‘in  bir  kasal  bolib 

qolsam!

Haftalar  ketidan  haftalar  o‘ta  boshladi.  Meh- 

monxona gavjum edi, nafis ichki kiyimlar tobora 

ko'ppoq  kelaverdi.  Yigitlar  mardonalik  mo'jiza- 

sini ko‘rsatib,  elektr chirogl yoruglda yarim ke- 

chagacha ishlashar, ovqat vaqtini qisqartirishar, 

ishni  nonushtadan  oldin  boshlashardi.  Martin 

endi  vannaga  kirib,  sovuq  suvda  cho'milmas, 

chunki  vaqt  yetishmas  edi.  Jo  har  bir  daqiqa- 

ni  tejar,  biron  daqiqani  bekor  o'tkazmas,  ular- 

ni  xuddi  xasis  odam  oltinlarini  sanagandek  hi- 

sobga  olardi;  go Vo  mashinaga  o'xshab,  shiddat 

va  jon-jahdi  bilan  ishlar,  ishlaganda  ham,  bir 

zamonlar Martin Iden ismli odam bolib, endilik- 

da mashinaga aylangan kishi bilan doimo hamji- 

hatlikda ishlardi.

O y

 oVlashga Martinning vaqti yo‘q edi.  Uning 

xayolxonasi  berk,  derazalanga  taxtalar  qoqib, 

parchinlab tashlangan, о zi esa shu xayolxona os- 

tonasida sharpadek bir soqchi bolib turardi  Ha, 

u  sharpaga aylangan  edi.  Jo to‘g‘ri  aytdi.  Ikkovl 

ham  poyoni  yo‘q  mehnat  olkasidagi  sharpalar

---

Martin  Iden

233

edi.  Balki  bulaming  hammasi  tushdir?

Martin qordek oppoq matolar ustida vazmin daz- 

mol yurgizib,  qaynoq  bug'ga  ko'milib  ishlarkan, 

bulaming hammasi chindan ham faqat tush deb 

o£

ziga  o‘zi  tasalli  bermoqchi  bolardi,  Ehtimol, 

tez  orada,  ehtimolki,  ming yildan  keyin,  u yana 

o'zining  kichkinagina  hujrasida,  hamma yog'iga 

siyoh tomgan stoli ortida o‘tirgan joyida uyg'onib 

ketar  va  bolinib  qolgan  ishini  davom  ettirar. 

Yo  bolmasa,  ehtimol,  uning  yozuvchiligi  tush 

bolgan-u,  endi  vaxtada  turish  uchun  uyg‘onib 

ketar va koykasidan irglb turib, palubaga chiqar, 

so‘ng  tropikaning  charaqlagan  yulduzlari  ostida 

shturval oldiga borib turar, shunda badani quruq 

shamolning salqin nafasidan junjikar.

Yana shanba boldi,  soat uchda ish tugadi.

-  

Borib bir stakandan pivo ichsakmikin, -  deb 

so'radi Jo loqayd ovoz bilan, chunki yana shanba 

kunlaridagidek lanj bolib qoldi.

Lekin  Martin  g‘aflatdan  uyg'onganday  boldi. 

U  velosipedini  sozladi,  glldiraklarini  moyladi, 

rulini  tekshirdi va murvatlarini tozaladi.  Martin 

boshini rulga egib, oldidagi chang yolga tikilgan- 

cha,  tepkilarni bir me’yorda  bosib,  g'izillab  o‘tib 

ketganda, Jo qovoqxonada o'tirgan ekan.  Martin 

yetmish  mil  masofani  bosib  o'tishi kerak edi.  U 

Oklendda  tunab,  yakshanba  kuni  qaytib  keldi 

va  dushanba  kuni,  toliqqan  bolsa ham,  bu  sa- 

far  mast  bolmaganidan  mamnun  holda  ishga 

kirishdi.

Beshinchi hafta,  uning ketidan  oltinchi  hafta 

o‘tdi.  Martin esa hamon mashina singari ishlar- 

di,  faqat qalbining eng teran yeridagina allaqan-

Ba’zan

---

234