Yangiasr avlopi

Martin Iden

119

nallami  titkilardi.  Shu  narsa  shubhasiz 

u mana bu son-sanoqsiz adiblar yozgan hamma 

narsani yozishga  ham  qodir,  hattoki  unga  agar 

muhlat  berilsa,  mana  bu  adiblar ham  eplay  ol- 

maydigan ko‘p narsalarni yozib tashlaydi.  U «ki- 

tob byulleteni»da gonorarlar haqida yozilgan ma- 

qolani o‘qib, juda xursand boldi;  o‘sha maqola- 

da,  gap  orasida,  Kiplingning har bir  so‘z uchun 

bir dollar olishini, yosh adiblar esa  (Martin ma- 

qolaning ayniqsa shu yeriga ko‘proq qiziqib  qol- 

di)  birinchi  darajali jumallarda  har  so‘ziga  ka- 

mida ikki  sent  olishi  aytib  o‘tilgan  edi.  «Yoshlar 

hamrohi», shubhasiz, birinchi darajali jumal edi, 

shunday qilib, u bir kunda yozgan uch ming so‘zi 

uchun  oltmish  dollar  olishi  mumkin  edi.  Bu  -  

dengiz safarida ikki oylik maosh demak edi.

Juma kuni kechqurun u qissani yozib tugatdi. 

Qissada rosa yigirma bir mingta so‘z bor edi. Har 

bir  so‘zga  ikki  sentdan  tolashganda  ham,  shu 

qissaning o'ziga to‘rt yuz yigirma dollar olarkan. 

Bir haftalik ishga shuncha haq tolansa,  chakki 

emas.  Martin umrida  hech  qachon  birvarakayi- 

ga  shuncha pul  olmagan  edi.  U  shuncha  pulni 

nimaga sarflashni bilmay,  hatto boshi qotib qol- 

di. Axir bu oltin koni-ku! Farog'atli hayotning bit- 

mas-tuganmas manbai bu!  U yaxshi kiyim-bosh 

qilmoqchi,  birtalay  gazeta va jumallarga  obuna 

bolmoqchi,  zaruriy  malumot  kitoblarini  sotib 

olmoqchi boldi -  hozir ulami ko‘rgani har safar 

kutubxonaga yuguradi.  Shundan keyin ham toVt 

yuz yigirma dollardan yana ancha-muncha pul or- 

tib qoladi; Martin, bu pullami qayoqqa sarf qilsam 

ekan,  deb  bosh qotirib  otirib,  nihoyat  ilojini  top-

---

120

Jek  London

di;  opasi  Gertrudaga xizmatkor ayol yollamoqchi, 

Meriyenga velosiped olib bermoqchi boldi.

Martin  qalin  qolyozmani  «Yoshlar  hamrohi»- 

ga  yubordi  va  shanba  kuni  kechqurun  marva- 

rid ovlovchilar haqida ocherk yozishni moljallab 

qo^ygach,  Rufning  oldiga  jo'nadi.  U  borishdan 

oldin  qizga  telefonda  qo‘ng‘iroq  qildi,  shuning 

uchun  ham  Rufning  o‘zi  uning  istiqboliga  chiq- 

di.  Shu zahotiyoq,  qiz  Martindan barq urib  tur- 

gan  tanish  kuch  va  soglomlikni  his  qilgandek 

boldi.  Nazarida,  bu kuch unga ham o'tayotgan- 

day tomirlaridan haroratli tolqin bo lib oqqanday 

va  hayajondan  badanlarini jimirlatib  yuborgan- 

day boldi.  Rufning qolini olishi va uning moviy 

ko‘zlariga tikilishi bilan Martin cho‘g‘dek qizarib 

ketdi,  lekin Ruf buni payqamadi,  chunki  sakkiz 

oy davom etgan dengiz safari vaqtida uning yuz- 

lari oftobda qorayib ketgan edi.  Lekin botynidagi 

qotirma  yoqa  kiyib  qizartirgan  eni  hatto  qoray- 

gani ham yashira olmadi,  Ruf buni ко‘rib  qolib, 

tabassumdan  zo‘rg‘a  o'zini  tiydi.  Biroq  uning 

kostyumga  ko‘zi  tushganida,  kulgisi  qaytib  ket­

di. Shimi xuddi quyib qo*ygandek o‘ziga yarashib 

turardi -  bu  uning  buyurtma  qilib  tiktirgan  bi­

rinchi kostyumi edi,  Martin bu kostyumda yana 

ham xushbichim, xipcha ko‘rinardi. Buning usti- 

ga,  qolida kepka o‘rniga yumshoq shlyapa ush- 

lab turardi; Ruf shu onning o‘zida, shlyapangizni 

kiyib  ko‘rsating,  deb  iltimos  qildi,  so'ng  uning 

tashqi  qiyofasini  maqtadi.  Martinda yuz  bergan 

bu  o'zgarishlar  Rufning  ishi,  bu  Rufni  g4irur- 

lantirar edi,  shunga ko'ra qiz uni bundan buyon 

qanday yolga solishni o'ylay boshladi.

---