DARSLARDA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARNI QO’LLASHNING
AHAMIYATI
SOHIBOVA MUBORAKXON
Farg’ona viloyati Bag’dod tumani 5-umumiyo’rta ta`lim maktabi geografiya fani
o’qituvchisi
Ustoz<‖ Bu‖ so’z‖ qanchalar‖ orombaxsh‖ va‖ qudratli.Uning‖ zamirida‖ ulkan‖
ma’nolar‖ yashirin.Ulug’vorlik,samimiyat,odoblilik,‖ zukkolik,toza‖ qalblilik,insoniylik‖
ustozni bezab turuvchi‖ betakror‖ fazilatlar.Ustoz‖ har‖ doim‖ ulug’lanib‖ kelgan.Lekin‖
bugungi‖ kunga‖ kelib‖ ustozlarning‖ obro’sini,amiyatdagi‖ mavqeini‖ oshirish‖ uchun‖
qilinayotgan say-harakatlar‖esa‖chinakam‖tarixiy‖voqea‖desak‖mubolag’a‖bo’lmaydi.Bu‖
esa‖ biz‖ o’qituvchilar‖ oldida‖ yanada‖ katta‖ mas’uliyat‖ yuklaydi‖ va‖ Vatanimiz‖ taqdiriga‖
daxldorlik‖ tuyg’ularini‖ ortishiga‖ olib‖ keladi.‖ Bunga‖ javoban‖ esa‖ biz‖ o’qituvchilardan‖
yanada izlanuvchanlik, ijodkorlik, tashabbuskorlik,innovatsion yondoshuv talab
qilinadi.Jaxon talablari darajasida‖ ta’lim‖ berishni,raqobatbardosh‖ kadrlar‖ tayyorlash‖
mas’uliyatini‖ yuklaydi.Buning‖ uchun‖ esa‖ innovatsion‖ texnologiyalar‖ va‖ interfaol‖
metodlarni‖ qo’llashning‖ ahamiyati‖ katta.Chunki‖ dars‖ jarayonida‖ interfaol‖ metodlarni‖
qo’llash‖ o’quvchi‖ shaxsining‖ mustaqil fikr yuritishiga,muammolarga mustaqil yechim
topish,jamoada‖ ishlash,‖ olgan‖ ma’lumotlarini‖ tahlil‖ qilish,‖ o’quvchi‖ faolligini‖
oshirish,tasavvur‖ qilish,taqqoslash,‖ munozaralar‖ o’tkazish,‖ o’z‖ shaxsiy‖ fikrini‖ himoya‖
qila olish kabi sifatlarini rivojlanishiga olib‖ keladi.An’anaviy‖ ta’limdan‖ farq‖
qilib,interfaol‖
metodlardan‖
foydalanganda‖
o’qituvchi‖
emas‖
o’quvchi‖
faol‖
bo’ladi,fikrlarini‖erkin‖bayon‖qiladi.Bu‖jarayon‖o’quvchilarni‖yanada‖ijodkorlikka,yangi-
Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги
154
yangi‖ g’oyalarni‖ tug’ilishiga,tafakkurlarini‖ rivojlanishiga‖ olib‖ keladi.O’quv‖ jarayonida‖
o’quvchilarga‖ shaxs‖ sifatida‖ qaralishi,‖ turli‖ pedagogik‖ texnologiya‖ va‖ zamonaviy‖
uslublarning‖ qo’llanishi,o’quvchilarni‖ mustaqil‖ va‖ erkin‖ fikrlashga,izlanishga,ijodiy‖
yondoshishga,mas`uliyatni his qilish,ilmiy tadqiqot ishlarini olib borish,tahlil qilish,
ilmiy‖adabiyotlardan‖unumli‖foydalanishga,‖eng‖asosiysi‖fanga‖va‖o’zi‖tanlagan‖kasbiga‖
bo’lgan‖qiziqishlarini,shuningdek‖pedagogga‖nisbatan‖hurmatini‖kuchaytiradi.
Masalan‖ ‚Aqliy‖ hujum‛‖ metodi‖ bilan‖ ishlash‖ jarayonida‖ o’quvchilarning
noto’g’ri‖ fikrlari‖ ham‖ inkor‖ qilinmaydi.Bu‖ bolaga‖ fikrini‖ qo’rqmasdan‖ bayon‖ qilishiga‖
yordam‖ beradi.Agar‖ bolaning‖ fikri‖ inkor‖ qilinsa,xato‖ qilishdan‖ qo’rqib‖ fikrini‖ erkin‖
bayon‖qila‖olmaydi,yangi‖g’oyalar‖bildirishdan‖cho’chiydi.
‛Kichik‖ guruhlar‖ ‛‖ bilan‖ ishlaganda‖ esa‖ kamgap,odamovi‖ bolalar‖ ham‖ o’zlarini‖
erkin‖
tutadilar,hamma‖
o’quvchilar‖
faollashadi.‖
Konferensiya‖
darslari‖
esa‖
o’quvchilarning‖ ilmiy‖ dunyoqarashini‖ kengaytirishda,adabiyotlar‖ bilan‖ mustaqil‖
ishlash‖ ko’nikmlarini‖ rivojlantirishda,ongli ravishda kasb tanlashida muhim ahamiyat
kasb etadi.
Interfaol‖metodlarning‖o’quvchining‖yoshiga,‖dars‖mavzusiga‖mosini‖tanlab,dars‖
jarayoniga‖ tatbiq‖ qilish‖ esa‖ o’qituvchidan‖ alohida‖ zukkolik‖ va‖ mahorat‖ talab‖
qiladi.Chunki,‖ metod‖ to’g’ri‖ tanlangandagina‖ natijaga erishish samaradorligi yuqori
darajada‖ bo’ladi.Bir‖ mavzuni‖ mukammal‖ yorita‖ olgan‖ metod‖ boshqa‖ bir‖ mavzuda‖ biz‖
kutgan natijadorlikni bermasligi ham mumkin. Shuning uchun ham zamonaviy
o’qituvchi‖ bo’lish‖ uchun‖ ijodkorlik,‖ izlanuvchanlik,‖ o’z‖ ustida‖ tinimsiz ishlash,axborot
kommunikatsion texnologiyalardan foydalana olish kabilar talab qilinmoqda.
Geografiya‖ fani‖ dunyoni‖ bir‖ butun‖ tizim‖ sifatida‖ o’rgatadigan‖ ta’lim‖
predmetidir.Geografiyani bilish bolada siyosiy dunyoqarashni rivojlanishida ,milliy
o’zlikni anglash, vatanparvarlik, ekologik madaniyatli va millat taqdiriga daxldorlik
tuyg’ularini‖shakllanishida‖muhim‖omil‖bo’lib‖xizmat‖qiladi.
Geografiya‖darslarida‖qo’llash‖mumkin‖bo’lgan‖ayrim‖metodlarni‖ko’rib‖chiqsak.‖
SCORE interfaol metodi hozirgi zamonning global muammolarini yechimini
topish‖va‖ sabablarini‖ ochib‖berishda‖eng‖qulay‖ metod‖hisoblanadi.‖O’quv‖mashg’uloti‖
quyidagi tartibda amalga oshirilishi mumkin:
-o’qituvchi‖o’quvchilarni‖4‖kishidan‖iborat‖bo’lgan‖guruhlarga‖bo’lib‖oladi
-yakka tartibda‖tarqatilgan‖ma`lumotlarni‖sinchiklab‖o’rganishni‖uqtiradi
-vaqtni belgilaydi
-ma`lumotlar‖qog’ozlarga‖yozma‖bayon‖qilinadi
-guruh a`zolaridan biri ma`lumotni taqdimotini amalga oshiradi
Izoh:mashg’ulotning‖ boshlanishida‖ global‖ muammolarni‖ film,fotosuratlar
namoyish‖etish‖orqali‖o’quvchilarda‖muammo‖haqida‖tushuncha‖hosil‖qilish‖mumkin.
Zamonaning global muammolari
Muammo:Ekologik inqiroz muammosi
Simptom ( S-symptom)- bu muammoning simptomi ( belgisi) qanday ?
Sabablari(C-cause) – bu muammo simptomlarining sabablari qanday ?
Natijasi ( O-outcome) – bu muammoni hal qilishga nisbatan kutilayotgan
maqsad yoki natija qanday ?
Do'stlaringiz bilan baham: |