Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги

 Янги Ўзбекистонни қуриш ва ривожланишида ёшларнинг фаоллиги 
162 
faollashadi.‖ Ular‖ aniq‖ ob’ekt‖ ustida‖ fikr‖ yuritishadi,‖ tushunishadi va esda saqlab 
qolishadi. 
Muammolikning‖ birinchi‖ darajasi:‖ qachonki‖ o’quvchilar‖ muammoli‖ o’qishga‖
ko’nikma‖ hosil‖ qilish‖ paytida‖ ‖ o’quv‖ muammosini‖ hal‖ qilishga‖ kerakli‖ taxminlarni‖
topish‖ usuliga‖ ega‖ bo’lish‖ chog’ida‖ qo’llaniladi.‖ Muammoni‖ tuzish,‖ uni hal qilishni 
ko’rsatish‖ bilan‖ o’qituvchi‖ o’quvchilarda‖ tahlil‖ qilish,‖ sintezlash,‖ abstraksiyalash‖ va‖
umumlashtirish‖ kabi‖ mantiqiy‖ usullarni‖ qo’llash‖ ko’nikmalarini‖ ‖ shakllantiradi.‖
Muammolikning‖ bu‖ darajasidan‖ foydalanish,‖ o’quv‖ materialining‖ mazmuni‖ va 
xususiyatlari‖ bilan‖ belgilanadi,‖ O’quvchining‖ hayotiy‖ tajribasida‖ uchramagan,‖ yuqori‖
darajadagi abstraksiyalashni talab qiladigan fizik materiallarni tushuntirish, shu tarzda 
amalga oshadi. Jumladan, energiyaning saqlanish va aylanish qonuni, moddalar 
tuzilishining molekulyar-kinetik nazariyasi, elektron va kvant nazariyasi, atom 
yadrosining‖ tuzilishi‖ va‖ boshqalar.‖ Muammolikning‖ ikkinchi‖ darajasi:‖ o’qituvchi‖
muammoni‖ qo’ygandan‖ keyin,‖ uning‖ har‖ qanday‖ bosqichini‖ o’quvchilarga‖ mustaqil‖
bajarishni taklif qiladi.‖ Ayrim‖ hollarda‖ o’qituvchi‖ muammonn‖ hal‖ qilish‖ ketma- 
ketligini‖ o’quvchilarga‖ aytib‖ beradi,‖ biroq‖ har‖ bir‖ qadamni‖ o’quvchilar‖ o’zlari‖
bajarishadi.‖ Bu‖ holda‖ ham‖ o’quvchilarning‖ to’liq‖ mustaqilligi‖ saqlanib‖ qoladi.‖ Biroq‖
birinchi daraja bilan taqqoslaganda,‖ ularning‖ ijodkorligi‖ reproduktiv‖ ko’rinishdan‖
produktiv‖ ko’rinishiga‖ o’ta‖ boshlaydi.‖ Ular‖ olgan‖ bilimini‖ kerakli‖ sharoitda,‖ ehtiyoj‖
bo’yicha‖ foydalanish‖ qobiliyatiga‖ ega‖ bo’lishadi.‖ Bu‖ usul,‖ yangi‖ tushunchani‖
o’zlashtirishga‖ kerak‖ bo’luvchi‖ o’quvchilarning‖ tayanch‖ bilimlari‖ ma’lum‖ darajada‖
yetarli‖ bo’lgan‖ holda‖ yoki‖ fizikaning‖ amalda‖ qo’llaniladigan‖ materiallarni‖ o’qitish‖
chog’ida‖ qo’llaniladi.‖ Muammolikning‖ uchinchi‖ darajasi:‖ muammoni‖ o’qituvchi‖ o’zi‖
qo’yadi,‖biroq‖o’quvchilar‖bilan‖birgalikda‖muammoni hal qilish rejasini ishlab chiqadi.
O’quvchilarning‖ o’zlari‖ taxmin‖ qilishib,‖ eksperimental‖ yoki‖ analitik‖ yo’l‖ bilan‖
uning‖ to’g’riligini‖ tekshirishadi.‖ Mustaqil‖ tarzda‖ yoki‖ o’qituvchining‖ biroz‖ yordami‖
bilan muammoning hal qilishiga erishadi, shunday qilib xulosani aytib beradi. 
O’qituvchi‖ bo’lsa‖ umumiy‖ rahbarlik‖ qilib,‖ har‖ bir‖ o’quvchiga‖ o’z‖ paytida‖ kerakli‖
yordam berib turadi va muammoni hal qilinish xulosasini umumlashtiradi.