Yangi pedagogik texnologiyalar

-
ларни ташкил этиш тамойиллари ҳақида мулоҳаза юритилади.
• В статье обсуждаются вопросы преподавания нетрадиционных методов занятий 
музыки на основе принципов образовательной технологии.
• In article questions of teaching of nonconventional methods of educational lessons of music 
on the basis of principles of educational technology are discussed.
б
угунги кунда маънавий юксалиш ижтимо-
ий-моддий мустакиллигимизнинг бош ме-
зонлиги аёндир. Бунинг марказида миллий 
мактаб, унинг муаммолари турибди. Бу муаммо-
ларни ҳал этишнинг олдинги сафида ўқитувчи, шу 
жумладан, мусиқа ўқитувчиси ва унинг ихтисоси 
ту ради.
Маълумки, мусиқа ўқитувчиси ўз ихтисоси 
бўйича кенг билим доирасига эга бўлиши, унинг 
мусикий, педагогик билим даражаси бугунги кун 
талабларига жавоб бериши лозим.
Мусиқа ўқитиш методикаси фани бўлажак 
мусиқа ўқитувчиларини тарбиялашда катта 
аҳамият касб этади. Мусиқа ўқитиш методикаси 
дейилишининг ўзи бу предметнинг мазмунини ан-
глатади, яъни болалар тарбиясини мусиқа воси-
талари орқали қандай амалга ошириш кераклиги 
ифодаланади.
Мусиқа ўқитиш методикасини мукаммал эгал-
лаш учун мусиқанинг нима мақсадда мактаб да-
стурига киритилганлигини, мусиқа санъатининг 
тарбиявий имконияти канчалик катта ва муҳим 
эканлигини, тарбия объекти бўлмиш ҳозирги за-
мон ўқувчиси ҳақида кўпгина нарсаларни аниқ ту-
шуниш талаб этилади.
Мусиқа ўқитиш методикасини эгаллаш – мусиқа 
ўқитувчисининг келажакдаги ижодий ишини 
муваффақиятли бўлишининг гаровидир.
Мусиқа ўқитиш методикаси педагогик фан-
лар тизимига кириб, унда ўзининг нисбатан 
алоҳида мустақил ўрнига эга. У мусиқа ўқитиш 
қонуниятларини ўрганиб мазмун ва методлари-
ни такомиллаштириб боради. Методика фани 
бўйича изланишлар ва хулосалар эстетика, 
мусиқашунослик, психология, мусиқа ўқитув-
чиларининг умумлашган педагогик тажрибаларига 
асосланади.
Мусиқа ўқитиш методикасининг аҳамияти 
мусиқа санъатининг болалар тарбиясидаги беқиёс 
мохиятидан келиб чиқади, яъни ёш авлоднинг 
халқ мусиқа меросини чуқур биладиган ҳамда 
умумжаҳон мусиқа бойлигини идрок эта оладиган 
маданиятли инсон даражасида вояга етказишдан 
иборатдир.
Мусиқий таълим-тарбия тизимининг шакллани-
ши тарихи шуни кўрсатадики, методиканинг фан 
сифатида ривожланиши жамиятнинг, маданият-
нинг, мусиқа санъати ва умуммактаб ривожланиши 
билан боғлиқдир.
“Тарбия”, “тарбиялаш” сўзи асосида чуқур фикр 
ётади. Педагогикада тарбия деганда болалар, ус-
мирлар, ёшларнинг жисмоний ва маънавий куч-
ларни ривожлантириш, уларнинг дунёқарашини 
шакллантириш, билим, малака ва кўникмаларга 
эга қилиш тушунилади.
Шуни доимо эсда тутиш лозимки, ўқувчи – бу 
тингловчи, ижрочи (билими, ва тажрибаси 
ўқитувчиникидан жуда оз булса ҳам) бўлиб, 
у мусиқага ўз муносабатини билдиради. Унга 
фақатгина мусиқа ҳақида билим бериш малака ва 
кўникмалар ҳосил қилиш билан кифояланиш кам-
лик килади. Энг муҳими, ўқувчилар мусиқани се-
вишда ижодий фаолликни уйғотишдир.
Мусиқа ўқитиш методикаси педагогика кафе-
драси сифатида унинг умумий конуниятларига 
амал қилади ва дидактик принципларга асослана-
ди. Тарбияловчи:
• таълим принципи;
• илмийлик ва материалнинг болалар ёшига 
мослиги;
• кўргазмалилик; билим малака ва кўникманинг 
мустахкамлиги;
• ўқувчилар мусиқа фаолиятининг фаоллиги, 
уларнинг мустақиллиги;
• мусиқий тарбиянинг ҳаёт билан, болаларнинг 
қизиқиши билан боғлиқлиги – бу принциплар-
нинг ҳаммаси мусиқа ўқитиш методикасининг 
асосини ташкил этади.
Шу билан бир қаторда мактаб Мусиқа предме-
ти хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда, мусиқа 
ўқитиш методикаси ўзининг хусусий принципла-
рини олдинга суради: эмоционаллик ва онглилик-

---