Xvi asr Movarounnahr madaniy taraqqiyoti Mundarija: Kirish

XVI asr Movarounnahr madaniy taraqqiyoti
Mundarija:
Kirish

1. 
   Bob. Movarounnahrda madaniyatning yuksalishi haqida umumiy.
   

1. 
   Ijtimoiy-madaniy hayot va uning asosiy xususiyatlari.
   
2. 
   Falsafiy tafakkur va tarix fanlari rivoji.
   
3. 
   Adabiy-badiiy jarayon.
   
4. 
   Me’morlik va musiqa madaniyati.
   

2. 
   Bob. Markaziy Osiyo hududidagi uch xonlik va madaniy hayot.
   

1. 
   Buxoro xonligi madaniy hayoti
   
2. 
   Xiva xonli madaniy hayoti
   

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish
Mavzuning dolzarbligi: XV asroxirlariga kelib tem uriyzodalarning o'zaro taxttalashishlari Xuroson va Movarounnahr ijtimoiy-iqtisodiy hayotiga salbiy ta ’sir ko‘rsatdi. Siyosiy tanglik avj olib, m adaniy hayot izdan chiqdi. Dehqonchilik, savdo-sotiq va boshqa hududlar bilan bo‘ladigan madaniy aloqalarga putur yetdi. Movarounnahr mayda hokimliklarga bo’linib ketdi. Tem uriyzodalar hokim iyatni qo‘lga kiritish uchun Dashti Qipchoqda hukm ronlik qilayotgan ko‘chmanchi o'zbek va o‘g ‘ul xonlariga m urojaat qila boshiadilar. XVI asrdan boshlab Shayboniy hukmdorlar, ayniqsa, Abdullaxon Soniy savdo-sotiqning rivojlanishiga alohida e'tibor berdi. Hindiston. Xitoy, Eron, Rusiya va boshqa davlatlar bilan savdo-sotiq aloqalari rivojlandi. Movarounnahrda ishlab chiqarilgan to'qimachilik buyumlari, ayniqsa, ip va ipak gazlamalar, kimxob, gilam, metall buyumlar savdo-sotiqning asosiy manbayi hisoblangan.
Shayboniylar davri madaniyatining rivojiga bevosita sulola vakillarining o'zlari sezilarli ta'sir ko'rsatdilar. Chunki sulolaning Muhammad Shayboniy, Ubaydullaxon, Rustam Sulton, Abdulazizxon, Abdullaxon Soniy va boshqa hukmdorlarining o'zlari o'qimishli kishilar bo'lishib, hatto she'riyatda qalam tebratganlar. Tarixiy ma'lu motlarga ko'ra, Ubaydullaxon musiqa asboblarida kuy chalishning ustasi, nozikhusnixat sohibi bo'lgan. Shu boisdan Abdulazizxon va Abdullaxonlar o'z davrining yetuk kutubxonalarini tashkil etganlar. Kutubxonalar qoshida qo'lyozma asarlardan nusxa ko'chiruvchi, es- kilarini ta'mirlovchi xattotlar va ustalar faoliyat ko'rsatganlar. Bu davr madaniyatining asosiy xususiyati diniy mafkuraning davlat mafkurasiga aylanganligidir. Shu boisdan diniy mafkura- chilarni tayyorlovchi diniy madrasalar faoliyatiga alohida e'tibor bilan qaralgan. Movarounnahrning ko'pgina shaharlarida (masalan, Buxoro, Samarqand. Toshkent va boshqa shaharlarida) yangi mad- rasalar bunyod etildi. Mazkur madrasalarda nafaqat sof teologik fanlar o'qitilgan, balki axloqshunoslik, tilshunoslik. adabiyotshunoslik. tarix, matematika, astronomiyaga oid fanlar ham o'qitilgan.
Taxt tepasiga kelgan hukmdorlar izdan chiqib borayotgan ma'na- viy hayotni qaytadan izga solish, ma'naviy tanazzulning oldini olish maqsadida o'sha davrda juda katta obro'ga ega bo'lgan shayxlarning yordamiga suyanishga majbur bo'ladilar. O'z navbatida, shayxlar mamlakatning siyosiy hayotiga bevosita o'z ta'sirini ko'rsata bosh- laydilar. Masalan, Juybor qishlog'ilik mashhur shayxlar shayboniylar davrida ham, ashtarxoniylar davrida ham jamiyatning ma'naviy Idilar