|
Ijtimoiy institut – jamiyatda muayyan funktsiyalarni bajaradigan kishilarning birgalikdagi faoliyatini tashkil etishning tarixan shakllangan, barqaror shakli bo'lib, ularning asosiysi ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishdir. Ijtimoiy institut - bu jamiyatdagi qandaydir munosabatlarni, odamlarning harakatlarini tartibga solishga imkon beradigan jamiyatdagi bunday tuzilmalar (muassasa, davlat organi, oila va boshqa ko'plab tuzilmalar). Allegorik(majoziy) tarzda gapiradigan bo'lsak, bu biz ba'zi muammolarni hal qilish uchun kiradigan eshikdir. Ijtimoiy institutlar u yoki bu ijtimoiy ahamiyatga ega funksiyani birgalikda bajarish uchun birlashgan odamlarning 1o`zaro munosabatlarini tartibga soluvchi barqaror ihtimoiy tuzilmalardir.
Ijtimoiy institut - majburiy kuchga, ijtimoiy nazorat qilish qobiliyatiga, sanksiyalarga ega bo'lib, ularning qo'llanilishi istalgan xatti-harakatlarni rag'batlantiradi va istalmaganlarini oldini oladi. Muzey bu xususiyatlarga to'liq mos keladi. Saqlashda majburiy ta'sir ko'rsatadi. Ijtimoiy-madaniy merosning shakllanishi, ishlatilishi va saqlanishi ustidan nazoratni amalga oshiradi, eksponatlar muzeyi, agar kerak bo'lsa, ushbu jarayonlarni tartibga soluvchi sanksiyalarni qo'llaydi.
2. Institutsional ishtirokchilarning funktsiyalari, huquq va majburiyatlarini aniq taqsimlash kerak. Ijtimoiy institut doirasida shaxsning xulq-atvori ancha yuqori bashorat qilish va institut faoliyati - muntazamlik va o'z-o'zini yangilash qobilyatlariga ega bo`lishni talab qiladi. IN - jtimoiy institutning ushbu belgisiga ko'ra, muzey faoliyati muntazam, o'z-o'zidan yangilanadigan, oldindan aytib bo'ladigan va muzey ichidagi shaxsning xatti-harakati oldindan aytib bmumkinligini ta'kidlaydi
3. Ijtimoiy institut faoliyatiga kiritilgan shaxslarga nisbatan shaxssiz talablar, uning huquq va majburiyatlarini shaxssizlashtirish mumin emas. Statusga qo'yiladigan talablar, rollarni kutish - ko'rsatilgan shaxs ijtimoiy institutning, balki butun jamiyatning talablari sifatida e’tirof etilgan. Bu ijtimoiy institutning o'z-o'zini yangilash qobiliyati, uning barqarorligi va nisbiyligi mustaqillik faoliyat yurituvchi tashkilot bo`lishligini ta'minlaydi. Muzeyga tashrif buyuruvchilar va xodimlarga qo'yiladigan talablar qat’iy tartibda belgilangan. Muzeydagi shaxsning xatti-harakati muzey tomonidan belgilangan qoidalar bilan belgilanadi va ular har bir tashrif buyuruvchi uchun alohida yaratilmaydi. Muzey xodimining maqomiga qo'yiladigan talablar shuningdek, shaxsiy emas va alohida, aniq bir xodim uchun yozilmagan.
4. Mehnat taqsimoti va funksiyalarni bajarishni professionallashtirish. Muzey ijtimoiy institut sifatida aniq mehnat taqsimoti va yuqori professionallik darajasiga ega. Muzeyni farqlash turli mehnat yo'nalishlarida amalga oshiriladi: tadqiqot, ekspozitsiya, fond, restavratsiya(tiklash), o'quv, marketing, pedagogik va boshqalar.
5. Madaniy belgilarning mavjudligi. Davlat institutida bu bayroq, gerb, madhiya, oila institutida nikoh uzugi, nikoh tuzilganligi haqida guvohnoma. Muzeyda ular muzeylarning turlariga ko'ra farqlanadi.
6. Maxsus institutsional munosabatlar va xulq-atvor namunalari (oilada - muhabbat, davlatda - burch). Muzey institutida - o'tmishga, ijtimoiy xotiraga va tajribaga hurmat.
7. Faoliyati tashkil etiladigan va funksiyalari amalga oshiriladigan institutlarning mavjudligi
Ijtimoiy institut, uning faoliyatini boshqarish va nazorat qilish. Muzey kabi ijtimoiy institutning o'z vositalari va resurslari (muzey binosi, muzey jihozlar, muzey mutaxassislarining mavjudligi). Qayd etilishicha, muzey ijtimoiy muassasa sifatida odamlarning faoliyatini tashkil etadi va muvofiqlashtiradi o'tmishni saqlash, u haqidagi bilimlarni uzatish, ularsiz bu faoliyat parchalangan, nomuvofiq va beqaror xususiyatga ega bo'lar edi. Insoniyatning ijtimoiy-madaniy merosni asrab-avaylash borasidagi harakatlari asta-sekin maqom kasb etmoqda bular: odatiy, tiplashtirilgan va institutsionallashgan. Muzey faoliyatini barqaror tiplashtirish funksional farqlashga ularni olib keladi. Muzey va jamiyat amalga oshirish asosida o'zaro ta'sir qiladi
Do'stlaringiz bilan baham: |
