Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

t = t ( ( l - ^ /rr) + 
t bosh - n rt, 
(7.33)
bu yerda: t< 
= 
Q/A —
turg‘un harorat, 
°C; 
Tr= CIA -
dvigatelning
issiqlik doim iysi, s.
Demak, harorat eksponensial qonuniyat bilan o‘zgarar ekan, 
(7.33) formula harorat, 
t
,,
issiqlik berish koeffitsiyenti 
A
va 
dvigatelda ajralib chiqayotgan isroflarga bog‘liq. Issiqlik berish 
koeffitsiyentining qiymati dvigatel qancha tez sovisa, shuncha 
katta bo'ladi. Shuning uchun dvigatel o‘qiga ventilyator 
o ‘rnatiladi yoki dvigatel korpusi qirrali qilib ishlanadi. Bir xildagi 
issiqlik berish koeffitsiyentini ta’minlash uchun yopiq dvigatel 
ochiq dvigatelga nisbatan kattaroq o‘lchamlarga ega bo‘ladi.
Issiqlik doimiyligi oddiy mashinalar uchun katta qiymatga, 
ya’ni bir necha minutdan bir necha soatlargacha yetadi.
Mashina quvvati va gabarit oMchamlari ortishi bilan vaqt 
doimiysi ham ortib boradi. Haqiqatda mashina issiqlik sig‘imi 
uning hajmiga, ya’ni 
I3
ga proporsional, issiqlik berish 
koeffitsiyenti esa yuzasi /' ga proporsionaldir. Shunday qilib, vaqt 
doimiysi mashinaning chiziqli o‘lchamlariga bog‘liq ekan:
Tt - С/A ~
Z3//2 
= I.
(7.34)
Olingan tenglikka ko‘ra bir xil quvvatda mashinaning qizish 
doimiyligi uning o‘lchamlariga bog‘liq ekanligini ko‘rish 
mumkin. Demak, qizish doimiyligi dvigatelni shamollatish 
shartlariga bog‘liq ekan. 0 ‘z-o‘zini shamollatadigan mashinalarda 
bu doimiylik kichik, yopiq mashinalarda esa katta qiymatga ega 
bo‘ladi.
Sanoat yuritmalarida dvigatel to‘g‘ri yuklanganini aniqlashda 
oddiy usullardan foydalaniladi. Bunda uchta asosiy rejim -
davomli, qisqa va qaytalanuvchi qisqa rejimlar ko‘rib chiqiladi.
Davomli ishlash rejimida elektr dvigatelning barcha qismlari 
o‘matilgan haroratgacha qizib ulguradi (7.2- rasm).
Dvigatel ish interval! uzoq davom etgan pauzadan iborat 
bo‘lgan qisqa ishlash rejimida ishlayotgan vaqtda o ‘matilgan

---

haroratga yetib ulgurmaydi, pauza vaqtida esa to‘la sovishga
0
. 
■- 
■
V