Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

x = P 2 IPnom
dvigatelning yuklanish koeffitsiyenti. 
Aniqroq 
qilib, 
quyidagicha 
x = I/Inom
yoziladi. 
Chunki 
chulg‘amlardagi isroflar va ulaming qizishi asosan ulardan 
o ‘tayotgan tokka bog‘liq.
FIK ning maksimal qiymati nominaldan farqli bo‘lgan 
yuklama qiymatida (7.6) tenglamaga binoan quyidagini olamiz: 
qdoim =
Q
non,
• у / ( r + 1); 
(7.9)
Qo'zg.nom ~ Qnom
‘/( 
f
+ 1). 
(7.10)
U holda yuklamaning nominaldan farqli qiymatlaridagi 
isrofning ifodasi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:
Q* = 
Qnom ■ У
/( У + 1) + 
Qnom ' X*K
У + 0 =
= Qnom
-Xy + ^ ) / ( y + l ) .
(7.11)
Tabiiyki, ushbu formuladan foydalanish uchun у ning qiymati 
ma’lum bo‘lishi kerak. Lekin katta xatoliklarsiz у ning qiymatini 
у = 1 deb qabul qilish mumkin.
0 ‘tkinchi rejimlardagi isroflami aniqlash ancha qiyinchilik 
tug‘diradi. Dvigatel harakatlanayotgan va tormozlanayotgan 
vaqtda statik yuklamadan tashqari 
inersiya massalarining 
tezlanishi bilan bogMiq bo‘lgan dinamik yuklama ham ta’sir etadi. 
Bunda dvigatel toki sezilarli darajada o ‘zgaradi va energiya 
isroflari vaqtning murakkab funksiyasi bo‘lib qoladi.
Isroflarning aniq hisobi faqat yuklama diagrammasi - tok va 
tezlikning o‘zgarish grafigi mavjud bo‘lgandagina amalga 
oshirilishi mumkin. Ta’minot kuchlanishini o ‘zgarmas (doimiy) 
deb qabul qilib, tezlatish va tormozlashda dvigatel zanjirida 
ajralib chiqayotgan isroflami taxminan baholash mumkin.

---

Mustaqil qo‘zg‘atishli dvigatelni salt yurishda (yuklamasiz) 
ishga 
tushirishdagi 
isroflami ko‘rib chiqamiz. 
Ifodalarni 
soddalashtirish va jarayonning energetik ko‘rsatkichlariga ta’sir 
etayotgan asosiy omillami 
yanada oydinlashtirish 
uchun 
po‘latdagi isroflami hisobga olmaymiz. Mexanik tavsiflami tahlil 
qilayotganda mexanik isrofni ish mashinasi hosil qilayotgan 
yuklamaga qo‘shib yuboramiz.
Tarmoqdan iste’mol qilinayotgan quvvat qisman yakor 
zanjiridagi qarshiliklarda yo‘qolib, asosan mexanik energiyaga 
aylanadi: