Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

СЕФ 
CEC
и
yoki
(2.49)
Rq Rya Rqch R-qqi
(2.50)

---

bu yerda: 
Rya, RqCh
va 
Rqq
- mos ravishda yakor, qo‘zg‘atish chul- 
g ‘ami va qo‘shimcha qutblar qarshiliklari.
UJ 
t 
.a
.'.5 
2.C 
Hi
2.16-rasm.
ДП rusumidagi ketma-ket qo‘zg‘atishli dvigatellaming 
universal tavsiflari: 
1
- v = /
(i
ya)2
- ji 
= / ( i ya).
U holda quyidagini yozishimiz mumkin:
t
с ЕФ(Л СЕФ (/)’ 
bu yerda: 
E ,(I)
va 
Ф{1)
lar dvigatel tabiiy tavsifidagi EYK va 
magnit oqimi sxemada yakor tokiga teng bo‘lgan qo‘zg‘atish 
tokining funksiyasidir.
Bunda (2.51) ko‘rinishdagi tabiiy tavsifga ega bo‘lgan holda 
quyidagi ifodani olish mumkin:
C
e
F(I) = (EnA)t
(2.52)
Shunday qilib, (2.52) ko‘rinishdagi bog‘Ianish mashinaning 
magnitlanish egri chizig‘iga proporsional bo‘ladi. Bu yerda ma­
shinaning to‘yinishi hisobga olinadi va ketma-ket ulangan qo‘z- 
g ‘atish chulg‘amidagi yakor reaksiyasining magnitsizlantirish 
ta’siri bartaraf etiladi. Bundan tashqari bir xil qo‘zg‘atish tokida 
har qanday sun’iy va tabiiy elektromexanik tavsif uchun:
CBF (I
)= / ( / 
)={Еп
1
)с= { Е п \
(2.53)

---

Bu yerda с va 
t
belgilari sun’iy va tabiiyiikni biidiradi. 
Shuning uchun bitta tabiiy tavsifga ega bo'lgan holda berilgan 
qo‘shimcha qarshilik 
Rq0-Sh
berilganda 
R = R
4
 + Rqo-sh
ni hisoblab, 
har qanday sun’iy tavsifni qurish mumkin. Shundan so‘ng quyi­
dagini aniqlaymiz:
U- I R _
Ec _
a - l R
c 
C f t U )
I
1 
■
( - - М )
Bunda 
U, Rq, R
ning qiymatlarini berib, ularga mos keladigan 
(E n l)
ti qiymatlari aniqlanadi. Shundan so‘ng ushbu tok qiymat­
larida sun’iy tavsifdagi EYK 
Eci
laming qiymatlari quyidagi 
formula orqali hisoblanadi:
ECI=U-I,R.
(2.54) formula orqali 
nci
ning qiymatini 
Eci
ni (En'^ti ga 
bo‘lib hisoblanadi.
Ketma-ket qo‘zg‘atish chulg‘amli o‘zgarmas tok dvigatelini 
sun’iy mexanik tavsifmi hisoblash uchun 
I,
toklariga mos kela­
digan 
Mi
elektromagnit momentlarini aniqlash zarur. (2.53) ifo­
dani hisobga olgan holda quyidagini aniqlaymiz:
c .5 5 )
Bu yerda 
См
dvigatel momentini N.m larda tavsiflaydi, 
CE
esa 
mashina EYK ni tavsiflaydi, bunda aylanish harakat tezligi 
ayl/min da o‘lchanadi. U holda,
См- C £ x -
ЗОтс
' 1
= 9,55 ga teng bo‘ladi va (2.55) tenglamani 
quyidagi ko‘rinishshda yozamiz:
Mi
= 
9,55(Enx)J i.
(2.56)
Ketma-ket qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatel uchun ishga tushi­
rish qarshiliklari ham nurli diagrammalami qoMlagan holda 
analitik usulda yoki grafik usulda hisoblanadi.
Y akor zanjirida parallel k o n tu rlar bo‘Jgan ketm a-ket 
qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatelning m exanik tavsiflari. Yakor 
va qo‘zg‘atish chulg‘amini turli sxemalarga ulab, turli mexanik 
tavsiflami olish mumkin. Sanoatda ko‘tarma va metallurgiya qu-

---

rilmalari uchun magnit kontroller va avtomatlashtirilgan bosh- 
qaruv stansiyalarining bir necha turlari ishlab chiqariladi va ularda 
quyidagi sxemalardan (2.17-rasm) foydalaniladi: a)umumiy ket- 
ma-ket ulangan qarshilik mavjudligida yakomi shuntlash; b) yakor 
chulg‘amini shuntlash; d) qo‘zg‘atish chulg‘amini shuntlash; 
e) umumiy ketma-ket ulangan qarshilik mavjud bo‘lganda yakor 
va qo‘zg‘atish chulg‘amlarini parallel ulash.