Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

2.20-rasm.
Dvigatelning 2.17- rasm, 
b
dagi sxema bo‘yicha 
qo‘shimcha rezistorlar ulangan holatdagi mexanik tavsiflari.

---

2.21-rasm.
Dvigatelning 2.17- rasm, 
e
dagi sxema bo‘yicha qo'shimcha 
rezistorlar ulangan holatdagi mexanik tavsiflari.
K etm a-ket qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatelning torm ozlash 
rejim lari. Mustaqil qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatelga nisbatan 
mazkur dvigatelning tormozlash rejimidagi imkoniyatlari chek- 
langan bo‘ladi. Masalan, tarmoqqa energiyani qaytarish yo‘li bi­
lan rekuperativ tormozlashning imkoniyati yo‘q. Dvigatel rejimi­
da ishlayotgan mashinaning yuklamasi kamayib ketganda magnit 
oqimi kamayib dvigatel tezligi nominal tezlik qiymatidan 5-6 
marta ortib ketadi. Bu esa mashinaning ishdan chiqishiga olib 
keladi. Shuning uchun, salt yurish rejimiga yo‘l qo‘yilmaydi.
Dinamik tormozlash rejimini mashinaning o ‘z-o‘zini qo‘zg‘a- 
tish rejimida amalga oshirish mumkin. U holda, mustaqil qo‘zg‘a- 
tish chulg‘amli mashinalardagi kabi tavsiflami olamiz (
2
.
8
- 
rasmga qarang). Bu tavsiflami hisoblash usuli avvalgidek bo‘ladi.
Ketma-ket qo‘zg‘atish chulg‘ami tarmoqqa mustaqil ulangan- 
da samarali dinamik tormozlash kuzatiladi. Lekin bu rejimda katta 
qo‘shimcha qarshilik ulangani uchun nominal magnit oqimi hosil 
qilish uchun nominal quvvatga yaqin quvvat sarf etiladi. Bu esa 
iqtisodiy jihatdan samarali emas.
Bunday mashinalar uchun asosiy tormozlash usuli, bu teskari 
ulab tormozlashdir. Bu rejim (reaktiv qarshilik momenti bo‘lgan-

---

da) qo‘shimcha qarshilik kiritilib, yakordagi kuchlanish qutblarini 
almashtirish bilan amalga oshiriladi (
2
.
22
- rasm). U holda, 
dvigatel tormozlash boshlangunga qadar o ‘rnatilgan rejimni 
tavsiflovchi 
A
nuqtadan tormozlash momenti hosil qilib 
В
nuqtaga 
o ‘tadi.
> +
M s '
*«s 
n
QCh
j—O T V V .
- 9
A
-
k,
<