Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

a)
Rsh
2.17- rasm.
Ketma-ket qo‘zg‘atishli dvigatelda ketma-ket ulangan va 
shuntlovchi rezistorlarning ulanish sxemasi.
Olingan tavsiflami ko‘rib chiqamiz. 2.17-rasm 
a
da keltiril­
gan sxemadagi dvigatelni shuntlaganda nisbiy birliklarda hisob- 
langan tavsiflar 2.18-rasmda keltirilgan.
Bu yerda, 7-egri chiziq dvigatelning tabiiy tavsifi. 
2-
va 3-egri 
chiziqlar ketma-ket qarshilik kiritilgandagi mashinaning sun’iy

---

tavsiflaridir. 
4-c
gri chiziq dvigatel yakorini 
Rsh
va 
Rq
rezistor- 
lardan tuzilgan kuchlanish bo‘luvchisidan olingan pasaytirilgan 
kuchlanish bilan ta’minlangandagi tavsif. Kichik yuklamalarda 
kuchlanish bo‘luvchisining ta’siri samarasi hisoblanadi. 5- va 
6
-
tavsiflar aktiv statik moment mavjud bo‘lganda o‘z-o‘zini qo‘z- 
g‘atishli dinamik tormozlashni tavsiflaydi. Bu kabi sxema 
kranlarda magnit kontrollerining birinchi holatida qo‘llanib, yukni 
ko‘tarishda ravon (siltamasdan) ishga tushirishni ta’minlab beradi 
yoki yukni kichik tezlikda tushira boshlaydi.
2.18-rasm.
Dvigatelning 2.17- rasm, 
a
dagi sxema bo‘yicha qo‘shimcha 
rezistor ulangan holatidagi mexanik tavsiflari.
Dvigatel kichik yuklamalarda ishlayotganda qo‘shimcha re­
zistor ta’siri yanada samaraliroq (2.17-rasm, 
b)
bo‘ladi, dvigatel 
tavsiflari 2'.18-rasmda keltirilgan. 2.17- rasm, 
b
dagi sxema sanoat 
elektr yuritmalarida kamdam-kam ishlatiladi, lekin tortish quril- 
malarida ko‘p qo‘llaniladi.
Katta 
pk
qarshiliklar kiritib, katta yuklami tushirish mumkin.
Bu holatda yuritmani dvigatel rejimida katta tezlikdan kichik 
tezlikka o ‘tkazish energiyani tarmoqqa qaytarib generator rejimi­
da tormozlashga olib keladi. 2.17-rasm, 
e
dagi sxema mustaqil 
qo‘zg‘atish chulg‘amli dvigatelning tavsifiga yaqin bo‘lgan tor-

---

mozlash tavsifmi beradi (2.21-rasm). Bu sxemalardan kran quril 
malar yuritmalarida ko‘p ishchi rejimlarini olishda foydalaniladi.
2.19-rasm.
Dvigatelning 2.17- rasm, 
b
dagi sxema bo‘yicha 
qo‘shimcha rezistorlar ulangan holatdagi mexanik tavsiflari.