Xorazm viloyat pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

Xabarning to`rt tomoni

Mutaxassislarning fikricha , har bir suhbat (xabar)ning to`rt tomoni mavjud.

Mazmuni: faktlar darajasida qanaqa axborot beriladi?
Buyruq: so`zlovchi hamsuhbatini nimaga taklif qilyapti?
Munosabat: suhbatdoshlar orasidagi munosabat qanaqa?
O`zini baholash: so`zlovchi suhbatdoshiga o`zi haqida nima demoqchi?
Psixolog Diter Freyning ta’biricha:
Aytildi degani- bu eshitildi degani emas,
Eshitildi degani – bu tushunarli degani emas,
Tushunarli degani- bu roziman degani emas,
Roziman degani – bu qabul qilindi degani emas,
Qabul qilindi degani – bu o`zlashtirildi degani emas.

Keling, psixologning yuqorida keltirilgan ta’kidini tekshirib ko`rish uchun bir tajriba o`tkazamiz.Oila a’zolaringiz bilan ovqatlanib o`tirganda (agar 12 yoshdan katta farzandlaringiz yoki uka – singillaringiz , yoki , ayniqsa kelinlaringiz bo`lsa) choynakni qo`lingizga oling va “Voy, choy yo`q ekan” deb joyiga qo`ying.Siz choynakda choy yo`qligini oshkor qildingiz , xolos.Lekin sizning bu xabaringiz atrofdagilarga turlicha ta’sir qilishi shubhasiz. Kimdir choynakni ko`tarib , choy damlagani ketadi. Yana kimdir “Buncha ko`p choy ichmasa, choy ichgisi kelsa , indamasdan ichavermaydimi ” deb o`ylaydi va “Hozirgina bor edi- ku , qolmabdimi” deb o`zini oqlashga urinadi. Boshqa toifadagi kishilar esa “Yana menga pisanda qilyapti, choyni men ichib qo`yganimni bilib, kesatyapti” deb xayolidan o`tkazadi va sizning xabaringizni unga nisbatan salbiy munosabat belgisi sifatida qabul qiladi.

Bunday holatlarga yo`l qo`ymaslik uchun nima qilish kerak?


Muloqot (kommunikatsiya)ning asosiy muammosi – tushunmaslikdir.


Kommunikatsiyaga oid kichik maslahatlar:

• 
  Fikringizni aniq ifoda eting
  
• 
  Xabarni oluvchi xabaringizni to`g`ri tushunishi uchun uni to`g`ri tuzing
  
• 
  Xabarni to`g`ri o`zlashtirganligingizni va tushunganingizni qayta tekshiring
  
• 
  Xabar oluvchining xabarni to`g`ri tushunganligini aniqlashtiring, qayta so`rang
  
• 
  Suhbatdoshingizga moslashing va fikrlashini hamda xulqini biling
  
• 
  Boshqa mavzuga sekinlik bilan o`ting, o`ylab murojaaat qiling va dilkashlik orqali yaxshi muomala muhitini yarating
  
• 
  O`z nuqtai nazaringizni ishonarli bayon qiling, tushunarli ravishda va vaziyatga qarab ehtiyotkorlik bilan muloqot qiling
  
• 
  Faol tinglang, suhbatdoshingiz o`z fikrini bayon qilishiga imkon bering va savollarni aniq bir maqsadga qarating