Xi—xv асрларда франция

ozod qilinishi) (1185 y.)
1.... Abbat Arnulf va butun Ferrier monastiri, servlarni — ayollarni ham. erkaklarni ham, hammasini, monaxlarping xizmatkorlaripi — ularning bolalarini va kelgusidagi avlodlarini umrbod servlikdan ozod qiladi va bo’shatib yuboradi...

2. 
   Ozod qilinganligi uchun har bir uy egasi har yili cherkovga 5 su tsenz to’lashi kerak. Agar kimdir bir necha uyga egalik qilsa, uiday holda uiing bittasi jitnitsa¹⁰ bo’lishi mumkin, buning uchun 6 dene¹¹ to’lashi lozim, qolgan uylarning har biri uchun 5 su dan to’laydi.
   

12. 
    Bizda qanday bo’lmasin qaram bo’lgan biznipg servlarimizdan gospitlardan va bu joyning aholisidan hech kim bizning ruxsatimizsiz yuqorida yozilgan erkinliklardan foydalanishi mumkin emas. Bu erkinlikni kim olgan bo’lsa, hammasi urush bo’lib qolgan
    

taqdirda bizga yordam berib, bizning mulkimizni qo’riqlashi lozim.

12. 
    Xuddi shular muqaddas Ryomigiya bayrami arafasida faqat Shato-Landon prevosiga¹² 15 livrga¹³ teng summada talya¹⁴ solig’i to’lashi lozim.
    

Dehqon chek erlariga flavini cherkovining huquqi (1232 y.)¹⁵

Men, Gugo, Burgundiyaning gertsogi. Ushbu yorliqni kim ko’rsa ma’lum qilamizki, Burguidiyaning hamma tomonida mavjud, odatga binoan talya solig’i to’lonchilar qaerda va qaysi senorniki bo’lmasinlar ozod qilinib, talya solig’i oluvchi ssnoridan ketishlari mumkin.
⁹ Хрестоматия по истории срелних веков. С. Д. Сказкин таҳрнрн остида, II жилд.
Соцэкгиз, М., 1963, 307-369-бетлар.
¹⁰ Шитница — дон омбори.
¹¹ Денарий (денье) — эски фраицуз чақа пули; 12 денарий 1 су ни ташкил қиларди; 20 су 1 ливрга тенг келарди.
¹² Прево — қирол доменидаги алоҳида округии бошқарувчи амалдор шахс.
¹³ Париж ливри — 20 су.
¹⁴ Талья — Франция деҳқонларининг мажбуриятларидан бири, ҳажми «сеньор» хоҳишн билан белгиланадиган асоссиз талья соли0и хам мавжуд бўлган.
¹⁵ Французская деревня XII — XIV вв. и Жакерия. Ҳужжатлар. С. А. Косминский ва А, Д. Удальцов таҳрири остида, М. — Л., Соцэкгиз, 36-бет.
...Bunday odamlarning manslari va undagi mulklari... senorlarga qolib, ular esa erkin holda o’z hohishlaricha boshqarishlari lozim. Biz Burgundiyada olib borilgan shu odatlarga asoslanibo’zimizningerimizga ham Flanini cherkovi va abbatimizning muhri bosilgan ushbu yorliqni shuning uchun tarqatdikki, yuqorida aytilgan odamlar ham mans va mulklaridan yorliqda nzohlangandek foydalansinlar....

Qirol Lyudovik IX yorlig’i (1246 y oktyabr)¹⁶

Muqaddas va ayrilmas troitslar ismidan Omin. Franklarnipg marhamatli qiroli Lyudovik hozir va kelgusida ushbu yorliqni ko’rgan hammaga Parij yaqinidagi qishlogimizning quyida keltirilgan erkak va asllariga, bizga shaxsiy qaram servlarga o’zimizning shafqat pa marhamatimiz bilan ularning hozirgi va kelgusidagi merosxo’rlariga ham erkinlik ato etdik, lekin biz va bizning merosxo’rlarimiz uchun avvalgi odat bo’yicha to’lov va maburiyatlarni o’tashlari lo-

zim. Istaymiz va qaror qilamnzki, erkinlikka chiqarilgan quyidagi nomi keltirilganlardan biror kishi yoki ularning avlodlari qachon bo’lmasin krepostnoy holatdagi shaxs bilan iikohga o’tsa avvalgi tutqinlik holatiga qaytariladi, uning hamma mulki bizning qo’limizga o’tadi. Ularning ismi quyida keltiriladi. (300 dan ortiq erkak va ayol nomi bor.)

Muqaddas Pyotr monaxlari o’zining ba’zi odamlarini erkinlikka chiqardilar (1257 y.)¹⁷

Hamma! Kim ushbu yorliqni ko’rsa Shartrskiy kuriya- sining ofitsiallari¹⁸ ...

ma’lum qiladilar. Hamma bilsinki, Jerminovildan marhum Gugo de Laining qizi Eremburgani, Eremburganning qizi Aalda, Leobina Quanening o’g’li Vilgelm —




¹⁶ Хрестоматия по истории средних веков. Н. П. Грацианскии ва С. Д. Сказкин
таҳрири остида, II жилд, Учпедгиз, М.. 1950, 44-45-бетлар.
¹⁷ Французская деревня XII — XIV вв. и Жакерия. Ҳужжатлар С. А. Косминский ва А. Д. Удальцов таҳрнри остида, М. — Л., Соцэкгиз, 36-бет.
¹⁸ Официаллар — амалдор шахслар.
yuqorida keltirilgan Aaldaning eri; ular va shuningdek yuqorida keltirilgan Eremburganing bolalari Guyot, Jilotva Ionna, yana Vilgelm va Aaldaning qizi Ligarda bizning ishtirokimizda huzurimizga kelib, muruvvatli Petr Shatrskiy monastirining servlari ekanliklarini izhor qildilar. Lekin shu monastirning abbat va birodarlari ularni erkinlikka chiqarib. servlikning hamma tutqunlik majburiyat-laridai ozod bo’lishlariga ruxsat berdilar, erkinlikka chiqarilganlarning mulkidan keladigan foyda abbat va birodarlarga tegishi kerak.