Xirurgik kasalliklar

Etiologiya va patogenezi
O’tkir appenditsit – chuvalchangsimon o’simtaning nospetsifik 
yallig’lanishi bo’lib, inson organizmi va bakteriyalar orasidagi bo’lgan biologik 
muloqotni buzilishi natijasida kelib chiqadi. O’tkir appenditsitda infektsiya 
ko’zg’atuvchisi bo’lib odatda stafilokokklar, ichak tayoqchasi, aralash va 
anaerob flora hisoblanadi. 
79-rasm. Normal holdagi va destruktiv o’zgargan chuvalchangsimon 
o’simta. 

---

367 
O’tkir appenditsit kelib chiqishida turli-tuman nazariyalar mavjud: 
dimlanish, askaridalar invaziyasi, angionevrotik, infektsion, kortiko-vistseral, 
allergik, neyrogen va qon tomir nazariyalari. Qator hollarda organizmda boshqa 
lokalizatsiyali yallig’lanish o’choqlari mavjud holda, chuvalchangsimon 
o’simtaning o’tkir yallig’lanishi paydo bo’ladi, bu hol uning limfoid to’qimaga 
boyligi bilan bog’liq bo’ladi. O’tkir appenditsitning rivojlanishida ko’proq ovqat 
eyish, ovqatlar tarkibida ichak atoniyasiga va bijg’ish jarayonlariga ta’sir 
ko’rsatuvchi oqsilli mahsulotlarning ustunlik qilishi ma’lum ahamiyatga ega 
bo’ladi. 
Ko’pchilik olimlarning fikricha, yosh ulg’ayganda va keksalarda o’tkir 
appenditsitga ko’proq a. appendicularis trombozi sabab bo’ladi. Go’daklik 
yoshida esa, o’tkir appenditsit gijja invaziyasi (ostritsalar) sababli vujudga 
kelishi ehtimoli bor. 
Zamonaviy tushunchalarga ko’ra, chuvalchangsimon o’simta sohasidagi 
patologik jarayon silliq mushaklar va qon tomirlar spazmi hodisalaridan 
boshlanib, shilliq parda oziqlanishining lokal buzilishiga va yallig’lanishga olib 
keladi. Ayni vaqtda, chuvalchangsimon o’simtadagi dimlanish, undagi 
mikroflora virulentligining ortishiga olib keladi, bu esa mikroflorani 
chuvalchangsimon o’simta bo’shlig’iga osonlikcha kirishini ta’minlaydi. Shu 
vaqtdan boshlab yiringlash jarayoni boshlanadi.