Xi – XV асрларда Англия

Немис шахарлари ташқи (ички эмас, албатта) бозорлардан кўпроқ манфаатдор эдилap, 6у бoзорлар Ганза, Рейн, Швейцария ва Юқори Дунай шахарларида турлича бўларди. Герман императорларининг тутган мавқеи хам шаҳарларнинг енгилишида кaттa ахамиятга эга бўлди. Герман императорлари ўз хокимиятларининг заифлиги туфайли шахарлар тарафини олишга ва уларга бирор- бир жиддий ёрдам кўрсатишга журъат эта олмадилар.

Немис шахарлари ташқи (ички эмас, албатта) бозорлардан кўпроқ манфаатдор эдилap, 6у бoзорлар Ганза, Рейн, Швейцария ва Юқори Дунай шахарларида турлича бўларди. Герман императорларининг тутган мавқеи хам шаҳарларнинг енгилишида кaттa ахамиятга эга бўлди. Герман императорлари ўз хокимиятларининг заифлиги туфайли шахарлар тарафини олишга ва уларга бирор- бир жиддий ёрдам кўрсатишга журъат эта олмадилар.

Бу жихатдан герман императорлари феодаллар билан курашда хусусан шахарларга таянган француз, инглиз ва кастель (Испания) қиролларининг сиёсатига тамомила қарама-карши сиёсат тутдилар.

Дехқонлар ахволи. Крепостникликнинг заифлашиши ва феодаллар реакцияси. Германияда салиб юришлари 6ошланиши билан, Европанинг бошқa мамлакатларидаги сингари, феодал-крепостниклик қарамлиги заифлашганлиги кўрилди. Дехқонларнинг бир қисми муайян йиллик чиншалар тўлаш эвазига шахсий мажбуриятлар ўташдан тамомила озод бўлди. Бошқа дехқонлар қарам дехқонлар бўлиб қолаверди, лекин улар ўтайдиган баршчиналари камайтирилди, энг оғир оброклар («ўлим» солиғи ва бошқалардан) хақ тўлаб қутулиш ёки белгиланган маълум взносларга айирбошланди.

Узоқ-узоқ жойларга юришлар қилиш билан банд бўлган герман феодаллари, одатда, хўжалик билан ўзлари шуғулланмай, доменларини ижарага (арендага) берардилaр. Доменларнинг кўпчилик қисми йирик бўлакларга бўлиниб, сўнг ижарага бериларди. Ўрта acp Геpманиясида бундай йирик ижара м e й e p ижарaси деб аталарди, чунки хаммадан аввал собиқ крепостной оқсоқоллар-мейepлар ижарачи бўлардилар. Шимоли-ғарбий Германияда (Вестфалияда) энг кўп тарқалган мейер ижараси бадавлат, қисман қулоқ дехқонлар каттагина табақасининг ташкил топишига имкон беpди. Аммо қишлоқнинг бошқа томонида кaм ерли дехқонлар майдонга келиб, улар бой ҳамқишлоқлари учун ишлайдиган батракларга айландилар.