Xi – XV асрларда Англия

«Реформация» тахминича, муайян пул взноси тўлаш шарти билан барча истаган кишилар шаҳарларга кўчиб келиб, тўла хуқуқли бюргерлар сифатида уларга эркин қабул қилинишлари керaк(бюргер - ўрта асрларда ғарбий Европа шахарларининг ўрта табақа ахолиси; хунармандлар ва майда савдогарлар).«Реформация» муаллифи, шунингдек, цехлар монополиясига қарши фикр билдирди («Хap бир одам истаган хунари билан шуғулланмоғи керак»). Крепостной дехқонларнинг мажбуриятлари масаласида «Реформация» янги йиғимлар ва янги баршчиналар киритишга қарши, шунингдек, феодаллар томонидан дехқонларнинr жамoа ерларини босиб олишга хaм қарши чиқади.Бироқ «Реформация» феодал крепостной тузумини тамомила тугатиш масаласини қўймайди. XV- XV1 асрлардаги немис бюргерларининг харакат йўл-йўриғи ана шундай ифодаланади.

«Реформация» тахминича, муайян пул взноси тўлаш шарти билан барча истаган кишилар шаҳарларга кўчиб келиб, тўла хуқуқли бюргерлар сифатида уларга эркин қабул қилинишлари керaк(бюргер - ўрта асрларда ғарбий Европа шахарларининг ўрта табақа ахолиси; хунармандлар ва майда савдогарлар).«Реформация» муаллифи, шунингдек, цехлар монополиясига қарши фикр билдирди («Хap бир одам истаган хунари билан шуғулланмоғи керак»). Крепостной дехқонларнинг мажбуриятлари масаласида «Реформация» янги йиғимлар ва янги баршчиналар киритишга қарши, шунингдек, феодаллар томонидан дехқонларнинr жамoа ерларини босиб олишга хaм қарши чиқади.Бироқ «Реформация» феодал крепостной тузумини тамомила тугатиш масаласини қўймайди. XV- XV1 асрлардаги немис бюргерларининг харакат йўл-йўриғи ана шундай ифодаланади.

Император Сигизмунд реформацияси» қоғоздагина қолиб кетди.Фeoдал-князлар марказий императорлик хокимиятининг кучайишини мутлақо истамасдилар. Германия XV acp охири ва XVI acp бошларида хам тарқоқ холича қолаверди.XIX асрда яшаган бир немис муаллиф ўрта acp Германиясини бундай ахволга олиб келган сабабларини чуқур тахлил қилиб берган эди. «XV acp охирига келиб,— де6 ёзган эди у асарларидан бирида,— Германия тобора кўпроқ тарқоқлашади; Франция ва Англия озми-кўпми марказлашган ва уларда миллатлар ташкил топаётган бир вақтда, Германиянинг маркази тобора заифлашди. Германияда бу мумкин эмас, чунки: 1)истилони бошидан кечирган мамлакатлардагига қараганда Германияда феодал муносабатлар кечроқ ривожланди; 2) Германия ўз таркибида француз ва славян областларига эга эди хамда Италияга ўз мулки, Римга эса ўз маркази де6 қаради,— шундай қилиб, миллий комплёкс бўлмай қолди; 3)чунки- асосий мaсалa хам шунда эди,—айрим вилоятлар; шунингдeк, вилоятларнинг алохида гурухлаpи эса бир-биридан ажратиб ташланган эди».