Xalqaro tijorat ishi

FOB -FREE ON BOARD - Kema bortida erkinlik.
FCH termini bilan mutloq o‘xshashlikka ega, faqat u dengiz orqali tashishlarda qo‘llaniladi. Yana bir farqli tomoni yukni berishda. Berilgan termin asosida kema o‘z chegarasidan o‘tgandan so‘ng xavf sotuvchidan xaridorga o‘tadi. Aynan shu paytdan boshlab barcha xavf va chiqimlar xaridor bo‘ynida bo‘ladi.
FAS- FREE ALONG SIDE SHIP-Kema borti bo'ylab erkin.
Bu termin faqat dengiz orqali yoki ichki suv transporti yordamidagi tashishlar uchun muljallangan.
Sotuvchi majburiyatlari:
Tovarni tushirish portiga etkazib berish va kema borti bo‘ylab joylashtirish;
Tovarni kema borti bo‘ylab jaylashganligi xaqida tasdiq olish (ko‘pincha kapitan yozma bayonnomasi).
Xaridor majburiyatlari:
Tushirish portida tovarni qabul qilish;
Import-eksportli va boshqa zarur hujjatlar rasmiylashtirish bilan chiqim va xavflarni olishi;
Tovarni etkazib berish bo’yicha chiqim va xavflarni o’z bo’yniga olish.
FOBga qaraganda bojxona hujjatlarini rasmiylashtirish xaridor tomonidan bajariladi. Xavf o’tishi asosan tovar kema borti bo’ylab to’xtash paytida yoki kelishilgan joyda joylashtirilayotgan paytida vujudga keladi.
CFR COST and FREIGHT- qiymat va fraxt (port bilan belgilanishi). Bu termin dengiz yoki ichki suv transportida tashishda qo‘llaniladi. Bu terminga ko‘ra sotuvchi belgilangan portga tovarni etkazib berish bilan bog‘liq chiqim va fraxtni to‘lash lozim. Xavf sotuvchidan xaridorga, kema tushirish portining chegaralarini kesib o‘tishi bilan yuklanadi.
Sotuvchi olib chiqib ketish uchun barcha bojxona hujjatlarini rasmiylashtirishni bajaradi va yuklash-tushirish ishlari bilan bog‘lik chiqimlarni to‘laydi (tushirish ishlari fraxt ichiga kiritilgan bo‘lsa).