Xalqaro iqtisodiy munosbatlar. Xalqaro savdo mavzuning qisqacha

Eksport subsidiyalari va kompensatsion import 
bojlari 
Ko‘pchilik hollarda eksportni davlat tomonidan 
rag‘batlantirish tadbiri sifatida ko‘pgina mamlakatlarda eksport subsidiyalari 
qo‘llaniladi. Bunda tajriba–konstruktorlik ishlari va eksportga mo‘ljallangan ishlab 
2
Campbell R. McConnell, Stanley L. Economics : principles, problems, and policies. Brue.– 17th ed.p. 2010 706 pg 
4 – savol 

---

Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. Хalqaro savdo 
. 
563 
chiqarishni bevosita moliyalashtirish yoki bu maqsadlarga davlat budjetidan 
imtiyozli kreditlar berish ko‘zda tutiladi. 
29.3- rasm
Amaliyotda eng ko‘p subsidiya oluvchi tarmoq qishloq xo‘jaligi hisoblanadi. 
Eksport subsidiyalarining berilishi milliy ishlab chiqaruvchilarning tashqi 
bozorda raqobatbardoshligini oshiradi. Ammo importyor davlatlar tomonidan 
kiritiladigan kompensatsion import bojlari bu yutuqni yo‘qqa chiqarishi mumkin. 
Oqibatda eksportyor davlat budjeti yo‘qotishga uchraydi, importyor davlat budjeti 
esa qo‘shimcha daromad ko‘radi. Bu tadbir dempingga qarshi kurash 
ko‘rinishlaridan biridir.
Dempinga qarshi qaratilgan bojlar
jahon amaliyotida keng qo‘lla-nilib, 
o‘zida qo‘shimcha import bojlarini aks ettiradi. Ular odatda, jahon narxlaridan 
yoki import qilayotgan mamlakat ichki narxlaridan past narxlar bo‘yicha eksport 
qilinayotgan mahsulotlarga o‘rnatiladi. Bu bojlarni belgilash haqidagi qarorni 
xalqaro sud mahalliy ishlab chiqaruvchilar va sotuvchilar murojaatidan so‘ng 
chiqaradi hamda uning miqdorini va to‘lash tartibini belgilaydi
1
. Masalan, 
dempingga qarshi bojlar o‘z valyuta resurslarini to‘ldirish maqsadida jahon 
bozoriga xom ashyo resurslarini eksport qilishni ko‘paytirgan sobiq ittifoqdosh 
respublikalarga nisbatan faol qo‘llanil-moqda.