Xalqaro iqtisodiy munosbatlar. Xalqaro savdo mavzuning qisqacha

Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. Хalqaro savdo 
. 
566 
qo’ng’irog’i va zohiriy haqiqatnamolikidan mag’lub bo’lishi mumkin. Tariflarning 
foydalari jamiyatga tez sur’atda yetib keladi, ammo iqtisodchilarni aytib o’tgan 
yomon oqibati noma’lum va butun iqtisodiyotga yoyilib ketgan
3
. 
 
O’zbekistonning jahon bozoriga kirib borishini ustuvor 
yo‘nalishlari 
Tashqi savdo aloqalari xalqaro hamkorlikning muhim 
sohalaridan biri bo‘lib, turli mamlakatlar bilan ilmiy-texnik, madaniy aloqalarni 
yo‘lga qo‘yish, ular o‘rtasida diplomatik munosabatlar o‘rnatish iqtisodiyotni faol 
va har tomonlama rivojlantirish, ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni hal etishda 
yordam beruvchi vositadir. 
Mamlakatimizda tashqi savdo aloqalarini rivojlantirish, jahon bozorlariga 
yuqori sifatli tayyor mahsulotlar bilan kirib borish va mustahkam o‘rin egallash, 
eksport hajmini oshirishga qaratilgan islohotlar amalga oshirilmoqda. 
Bugungi kunga kelib O’zbekiston iqtisodiyotining turli tarmoqlarida 
dunyoning turli mamlakatlari bilan tashqi iqtisodiy aloqalar amalga oshirilmoqda. 
Mazkur aloqalar mahsulotlar va xizmatlar savdosi, ilmiy-texnik sohadagi 
ayirboshlash, xorijiy sarmoyalarni jalb etish, xalqaro turizm, xalqaro ishchi kuchi 
migratsiyasi kabi iqtisodiyotning muhim sohala-rida amalga oshirilmoqda. Olib 
borilayotgan faol tashqi iqtisodiy siyosat-ning samarali natijasi o‘laroq so‘nggi 
yillarda mamlakat tashqi iqtisodiy faoliyatida sezilarli natijalarga erishildi. 
Xususan, 2015 yilda ham jahon miqyosida savdo-sotiq ishlarining o‘sish 
sur’ati sezilarli darajada sustlashgani, eksport qilinadigan eng muhim tovarlarga 
nisbatan tashqi talabning kamayishi va narxlarning pasayishiga qaramasdan, biz 
tashqi savdo aylanmasida ijobiy saldoga erishdik. Bu esa davlatimizning oltin-
valyuta zahirasini oshirish imkonini berdi
4
. 
Eksport salohiyatini yuksaltirish, uning hajmini oshirish, tarkibini 
takomillashtirish, geografiyasini kengaytirish muhim va dolzarb vazifalardan biri 
bo‘lib, bir vaqtning o‘zida O’zbekistonda amalga oshirilayotgan iqtisodiy 
islohotlarning eng murakkab vazifalari qatoriga kiradi. 
Eksport diversifikatsiyasi, ya’ni xorijga sotilayotgan tovarlar va xizmatlar 
nomenklaturasining kengayishi, jami eksportda alohida tovar yoki xizmat turi 
(ayniqsa, xom ashyo) ulushining katta bo‘lishiga barham berilishi, mahsu-
lotlarimiz eksport qilinayotgan mamlakatlar geografiyasini kengaytirish eksport 
hajmining barqaror bo‘lishini ta’minlaydi, milliy iqtisodiyotning tashqi bozordagi 
salbiy o‘zgarishlarga ta’sirchanligi darajasini pasay-tiradi. 
Tayyor raqobatbardosh mahsulotlar eksportini faol oshirish va bu mahsu-
lotlar yetkazib beriladigan mamlakatlar geografiyasini yanada kengaytirish 
3
Campbell R. McConnell, Stanley L. Economics : principles, problems, and policies. Brue.– 17th ed.p. 2010 95-96 pg 
4
I.A. Karimov. Bosh maqsadimiz – mavjud qiyinchiliklarga qaramasdan, olib borayotgan islohotlarni, 
iqtisodiyotimizda tarkibiy o‘zgarishlarni izchil davom ettirish, xususiy mulkchilik, kichik biznes va tadbirkorlikka 
yanada keng yo‘l ochib berish hisobidan oldinga yurishdir. – T.: NMIU, “O’zbekiston”, 2016 y.