Xalqaro iqtisodiy munosbatlar. Xalqaro savdo mavzuning qisqacha

Proteksionizm va erkin savdo siyosatlari 
Jahon amaliyotida bu siyosatning 
proteksionizm 
(tashqi ta’sirdan himoyalash)
va 
fritrederlik (savdoga 
to‘liq erkinlik berish)
kabi shakllari keng tarqalgan.
3 – savol 
R.Vernonning
tovarning 
hayotiy sikli 
nazariyasi

---

Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. Хalqaro savdo 
. 
560 
Proteksionizmning klassik va zamonaviy ko‘rinishlari farqlanadi. 
Klassik yoki 
qattiq proteksionizm
siyosatining nazariy asosini merkan-tilizm tashkil etib, uning 
asosiy belgilari quyidagilardan iborat: 
-
tovarlar importini cheklash; 
-
eksportni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash; 
-
chetdan keluvchi tovarlarga yuqori boj to‘lovlari o‘rnatish orqali milliy 
ishlab chiqarishni himoyalash; 
-
tovarlarning ma’lum turlari bilan savdo qilishga davlat monopo-liyasining 
o‘rnatilishi va h.k. 
Zamonaviy proteksionizmning
ham asosiy maqsadi ichki bozorda milliy 
ishlab chiqaruvchilar uchun nisbatan qulay sharoitlar yaratish hamda ularni xorijiy 
ishlab chiqaruvchilar raqobatidan himoyalash hisoblanadi, biroq uning usul va 
vositalari o‘zining moslashuvchanligi bilan klassik proteksionizmdan farq qiladi.
Qiyosiy xarajatlar nazariyasiga ko‘ra erkin savdo tufayli, jahon xo‘jaligi 
resurslarni samarali joylashtirishga va moddiy farovonlikning yuqori darajasiga 
erishishi mumkin. Proteksionizm, ya’ni erkin savdo yo‘lidagi to‘siqlar xalqaro 
ixtisoslashuvdan olinadigan nafni kamaytiradi yoki yo‘qqa chiqaradi. 
29.2- rasm 
 
 
1) boj to‘lovlari.
Boj to‘lovlari import tovarlarga aksiz 
soliqlari hisoblanadi, u daromad olish maqsadida yoki himoya 
uchun kiritilishi mumkin;