X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

Iqlim mintaqalari. 
Shimoliy Amerika hududi bo‘ylab haroratning va 
yog‘inning notekis taqsimlanishi ikki xil yo‘nalishda namoyon bo‘ladi: harorat 
shimoldan janubga tomon kenglik bo‘ylab o‘zgarsa, atmosfera yog‘inlari sharqdan 
g‘arbga tomon uzoqlik bo‘ylab o‘zgaradi. Bunday o‘zgarishlarning xususiyatlari, 
ichki farqlari materikning iqlim mintaqalari va iqlim oblastlarida mujassamlashgan. 
Arktika iqlim mintaqasi. 
Materikning shimoliy sohillari, Kanada-Arktika 
arxipelagi va Grenlandiya oroli Arktika iqlim mintaqasiga qaraydi. Bu yerlarda yil 
davomida Shimoliy Muz okeanidan keladigan sovuq Arktika havo massasi 
hukmronlik qiladi. Qishda qutb tuni uzoq davom etganligi sababli Quyosh issig‘i 
yerga tushmaydi. Mintaqaning xarakterli xususiyati shundaki, qish va yoz ham 
sovuq bo‘ladi. Yanvarning o‘rtacha harorati -35°-40°S, iyulning harorati esa 
Alyaskada zo‘rg‘a +5°S gacha ko‘tariladi. Grenlandiyada yanvarning o‘rtacha 
harorati -45°-50°S gacha pasaysa, iyulda -10°-15°S gacha ko‘tariladi. Yillik yog‘in 
miqdori 100 mm dan 300 mm gacha yetadi. 
Subarktika iqlim mintaqasi. 
Bu mintaqaning janubiy chegarasi g‘arbda 60° 
sh.k. bo‘ylab, sharqda Gudzon qo‘ltig‘i yaqinida va Labradorda 55
0
-53° sh.k. 
bo‘ylab o‘tadi. Mintaqaning iqlim sharoiti mo‘tadil kenglik havo massasi ta’sirida 
bo‘lganligi tufayli Arktika mintaqasiga nisbatan iliqroq. Iyulning o‘rtacha harorati 
Fort-Stitda +16°S gacha ko‘tariladi. Biroq qishi Arktika mintaqasiga qaraganda 
sovuq. Sababi, bu yerda dengiz havosi emas, balki kontinental havo hukmronlik 
qiladi. Hatto Alyaskada minimal harorat -60°S gacha pasayadi. 

---

153 
Subarktika mintaqasi ichki farqlariga ko‘ra uchta iqlim oblastiga bo‘linadi: 
Kontinental, Tinch okean va Atlantika. Kontinental oblastiga subarktikaning o‘rta 
qismi qaraydi. Qishda kontinental antisiklon ta’sirida bo‘lganligi uchun yanvarning 
o‘rtacha harorati -24°-31°S atrofida bo‘ladi. Eng minimal harorat ham shu oblast, 
uchun xarakterli. Iyulning o‘rtacha harorati +10°+16°S gacha ko‘tariladi. Yillik 
yog’in miqdori o‘rtacha 300 mm ga teng. Tinch okeani va Atlantika iqlim 
oblastlariga subarktika dengiz iqlimi xarakterli. Yanvarning o‘rtacha harorati 
sharqda -20°-25°S dan, g‘arbda -15°-20°S gacha ko‘tariladi. Iyulning o‘rtacha 
harorati +10°S atrofida. O‘rtacha yillik yog‘in miqdori g‘arbda 500 mm dan sharqda 
600 mm gacha ko‘payadi.