X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

skatol, krezol), biogen aminlar (kadaverin, putressin, tiramin,
ammiak)ni zararsizlantirish;
b) zaharli m etabolitlar: past- m olekulali yog' kislotalari
(valerian, kapron kislotalari), oltingugurt tu tuvchi a m in o ­
kislotalar (sistein, sistin, m etionin) ning metillangan va amin-
langan hosilalari, piruvatning toksik h osilasi (a se to in ) ni
zararsizlantirish;
d) ekzogen zaharlar (qo'ziqorin, mikrob, parazitar tabiatli
va boshqa zaharli ximikatlar) va shuningdek, kolloid bo'lakchalari
hamda mikroblami Kupfer hujayralarida infaollash pasayadi;
e) pirogen steroidlaming qonda to'planishi va ularning zarar-
sizlanishining jigarda buzilishi natijasida haroratning ko'tarilishi
kuzatiladi.
7. Jigarda o't hosil qilish va uni ajratishning buzilishi sariq-
likning rivojlanishiga olib keladi, chunki jigar hujayralari
membranasining o'tkazuvchanligi buzilishi natijasida o't kislotalari
bir vaqtning o'zida ham o't yo'llariga, ham qonga o'tadi. Natijada
qonda bog'langan va ozod bilirubinning miqdori m e ’yoridan
ortadi.
Jigar yetishmovchiligi surunkali kechib zo'raysa, jigar komasi
rivojlanadi.
262

---

Jigar komasi, uning patogenezi. Jigar komasi (grekcha koma —
chuqur uyqu) og'ir total jigar yetishmovchiligining xuruj qilishi
oqibatida, uning oxirgi bosqichi sifatida vujudga keladi. Uning
sabablari: organizm intoksikatsiyasi, metabolizm mahsulotlari bilan
to'qima va a’zolar (awalo, markaziy nerv sistemasi) ning shikast­
lanishi, chunki bu moddalaming jigarda zararsizlanishi va chiqari­
lishi keskin kamayadi. Jigar komasi to ‘la xushdan ketish, barcha
reflekslaming (shu jumladan, pay, muguz va qorachiq) pasayishi,