X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

gasiyada ishtirok etadi. Siklik AMF trombositlaming turli rag'bat-
lantiruvchi omillar bilan munosabatida qatnashadi. Trombositlar
tromboksan A (trombositlarda) va prostosiklin (qon tomiri devori
hujayralarida)larning sintezida muhim rol o'ynaydi. Tromboksan
A2 trombositlarni kuchli biriktirish va qon tomirlarini toraytirish
qobiliyatiga ega, prostosiklin esa, aksincha, trombositlaming bog'-
lanishiga to'sqinlik qilib, qon tomirlarini kengaytiradi. Trombo­
sitlarda spetsifik va spetsifik bo'lmagan to'qim a m osligining
antigenlari bor.
TROMBOSITLARNING FUNKSIYALARI
1. Trombositar tromb hosil qilish yo'li bilan qon ketishi
(yo'qotish)ni to'xtatadi.
2. 
D oim o qon tom iri devorini butunligi hosil bo'luvchi
nuqsonlardan, o'zgarishlarini esa tuzatish yo'li bilan saqlaydi.
3. Trombositlar — qon tomirlariga ta’sir ko'rsatuvchi Gum-
ladan, serotonin, gistamin, katexolaminlar) ni tashib berishda
qatnashadi. Qondagi serotoninning deyarli asosiy qismini trom­
bositlar yutadi va tashiydi.
228

---

4. Trombositlar — yog* tomchilari, viruslar, bakteriyalar,
immun komplekslarini yutish qobiliyatiga ega bo‘lib, qonni
ulardan tozalab turadi.
5. Trom bositlar — yalligManish jarayonlari va im m un
reaksiyalarda qatnashadi.
6. Trombositlardan — tomir o'tkazuvchanligi, bakteritsid va
gemotoksik xususiyatiga ega kation oqsillar ajratib olingan.
YURAK-QON TO M IR SISTEMASI PATOEIZIOLOGIYASI
Hozirgi vaqtda yurak-qon tomirlari sistemasi kasalliklari dunyo
miqyosida eng keng tarqalgan boMib, hech mubolag'asiz epidemiya
tusini olgan. Jahon sogMiqni saqlash tashkiloti ekspertlarining