X. S. Xadjaev, I. A. Bakiyeva, sh sh. Fayziyev makroiqtisodiyot

Qisqacha xulosalar

Makroiqtisodiyotda iste’mol, jamgarish va investitsiyalar bilan bog’liq masalalar muhim ahamiyat kasb etadi, chunki iste’mol va investitsiya xarajatlari YaIM ning asosiy tarkibiy qismlaridir.
Iste’mol YaIM tarkibida asosiy ulushga ega bo’lib, oraliq hamda yakuniy iste’molga ajratiladi va ixtiyordagi daromaddagi joriy davr ehtiyojlarini qondirish uchun qilingan xarajatlarini qamrab oladi. Iste’mol va daromad o’rtasidagi bog’liqlik iste’mol funktsiyasi orqali ifodalanadi. Iste’molni tavsiflovchi ko’rsatkichlar sifatida iste’molga bo’lgan o’rtacha va chekli moyillik ko’rsatkichlari qatnashadi.
Jamg’arish ixtiyordagi daromadning iste’moldan keyin qolgan qismi bo’lib, jamg’arish funktsiyasida jamg’arma va ixtiyordagi daromad o’rtasidagi bog’liqlik aks ettiriladi. Iste’mol kabi jamg’arishni ham tavsiflovchi ko’rsatkichlar sifatida jamg’arishga bo’lgan o’rtacha va chekli moyillik ko’rsatkichlari qatnashadi. Jamg’arish xususiy jamg’armalar, davlat jamg’armalari hamda chet elliklarning jamg’armalaridan iborat.
Investitsiyalar jamg’armalar bilan bog’liq bo’lib, investitsiya funktsiyasi umumiy holda real foiz stavkasi bilan teskari, daromad bilan esa to’g’ri bog’liqlikni aks ettiradi. Investitsiyalar yalpi vas of investitsiyalarga ajratiladi.
Yalpi investitsiyalar sof investitsiyalardan amortizatsiya miqdoriga farq qiladi va aynan yalpi investitsiyalar hamda amortizatsiyani solishtirish orqali iqtisodiyot ko’rinishi ajratiladi
Tayanch so’z va iboralar: ihtiyordagi daromad, iste’mol, avtonom iste’mol, jamg’arma, iste’molga o’rtacha moyillik, jamg’arishga o’rtacha moyillik, iste’moga chekli moyillik, jamg’arishga chekli moyillik, investitsiya, nominal foiz stavkasi, real foiz stavkasi, kutilayotgan sof foyda me’yori.

Nazorat savollari

1. 
   Iste’mol deganda nimani tushunasiz?
   
2. 
   Iste’mol va ihtiyordagi daromad o’rtasida qanday bog’liqlik mavjud?
   
3. 
   Qanday vaziyatda insonlar qarz hisobiga hayot kechirishi kuzatiladi?
   
4. 
   Jamg’arish qanday vaziyatda mavjud bo’ladi?
   
5. 
   Iste’mol va jamg’arish funktsiyalari qanday ko’rinishga ega?
   
6. 
   Iste’mol va jamg’arishni tavsiflovchi ko’rsatkichlarga qanday ko’rsatkichlar kiradi va ular qanday aniqlanadi?
   
7. 
   Investitsiyaning iqtisodiy mazmunini qanday izohlash mumkin?
   
8. 
   Investitsiyalarga ta’sir etuvchi omillarni tushuntiring?
   
9. 
   Investitsiya grafigi qanday ko’rinishga ega bo’laldi?
   
10. 
    Iste’mol, jamg’arma va investitsiyalar o’rtasida qanday bog’liqlik mavjud?