X. N. Nazarov robotlar va robototexnik tizimlar

12.6 - rasm. PEGS turidagi gidravlik yuritma. 

---

156 
Gidroyuritmaning texnik xarakteristikalari model turiga qarab har xil 
bo‘ladi. Gidroyuritma 1 m/s tezlikda ilgarilama harakat qiladi, sanoat roboti 
manipulyatorining ijro organlarining pozitsiyalanish xatoligi 

0.6 mm. 
Ishchi suyuqlikning (mineral moy) qovushqoqligi 40 mm
2
/s. 
Sanoat robotlarining gidrosistemasi gidrosig‘im, nasos, gidroyuritma va 
elektrogidravlik boshqariluvchi avtomatika elementlaridan tashkil topadi. 
Gidrosistemani sozlashdan avval gidroyuritmani birinchi ishga tushirishga 
tayyorlash zarur, buning uchun gidrobaklarning ichki satxlari kerosin bilan yuvilib, 
keyin artiladi. Undan keyin filtrlarni holati tekshiriladi. Agar filtrlarning to‘rlari 
shikastlangan bo‘lsa, yangisi bilan almashtiriladi. Oldindan filtrlangan mineral 
moy sistemaning gidrobakiga quyiladi. 
Sinash uchun ishga tushirishda gidroyuritma oldidagi zonani begona 
predmetlardan ozod qilinadi va boltlar, gaykalar tortiladi, hamda gidroyuritma 
ishga tushirilganda u bilan bog‘liq hamma mexanizmlar o‘z o‘zidan siljib 
ketmasligi uchun ular blokirovka qilinadi. Undan keyin markazlashgan moylash 
sistemasi sozlanadi. Elektrodvigatellar va nasoslar vallarining aylanish yo‘nalishi 
tekshirilgandan keyin, truboprovodlar moy bilan to‘ldiriladi va nasos qisqa vaqt 
ulanadi. Yo‘naltiruvchi taqsimlagichlar va taqsimlovchi gidropanellar qo‘l 
yordamida ulanadi.
12.2 - jadvalda gidroyuritmalarning nosozliklari va ularni yo‘qotish usullari 
keltirilgan 
12.2 - jadval 
Nosozlik turi 
Sababi 
Yo‘qotish usuli 
Ijro 
mexanizmining 
notekis harakati 
Gidromagistralda 
havo 
borligi, 
gidrobakda 
moyning 
sathi 
yetarli 
emas 
Gidrobakda moy sathini 
tekshirib ko‘rish va tashqi 
truboprovod zichlanishini, 
germetikligini tekshirish.
Ijro mexanizmlar 
yo‘naltiruvchilarning 
yetarli moylanmanligi 
Yo‘naltiruvchilarning bir 
tekisda moylashni 
ta’minlash. 
Yo‘naltiruvchilarning 
ustini shlifovka qilish. 

---

157 
12.2 – jadval davomi 
Yo‘naltiruvchilardagi 
oraliqni rostlovchi 
ponalarni tortib qo‘yish 
kuchining oshirib 
yuborilgani 
Ponalar holatini rostlab, 
bir 
tekis 
oraliqni 
ta’minlash 
Gidrosilindr shtogining 
yo‘naltiruvchiga nisbatan 
notekis bo‘lib qolishi 
Ijro 
mexanizmi 
yo‘naltiruvchilariga 
silindrni 
parallel 
qilib 
qo‘yish. 
Magitraldagi bosim ishchi 
bosimga mos emas 
Gidronasos moyni bir 
tekisda bermasligi 
Porshenli nasoslarda 
porshen – gilza 
bog‘lanishidagi oraliqning 
bir tekisligini tekshirish. 
Saqlovchi klapan 
noto‘g‘ri rostlanganligi 
Saqlovchi klapanni 
rostlash, bosimni yuqori 
chegarasigacha oshirish
Nasos chiqishidagi val 
bo‘yicha moyning 
chiqishi
Nasos validagi 
uplotneniyani 
almashtirish 
Moyning 
qovushqoqligining oshishi
Moyni almashtirish, 
truboprovodlarni tozalash 
Gidrobakdagi moy 
sathining yetarli emasligi
Moy sathini normal 
qiymatga yetkazish 
Gidrosilindrda ichki moy 
chiqishi, hamda 
truboprovodlardagi moy 
chiqishlari 
Porshen manjetlarini 
almashtirish. Porshen – 
silindr oralig‘i qiymatini 
tekshirish. Ulovchi 
shtuserlar, flaneslar 
germetikligini tekshirish.
Filtrlarning ifloslanishi
Filtrni yuvish 
Gidrosistema ishlaganda 
shovqinning 
kuchayganligi 
va 
truboprovodlar 
ning 
vibratsiyasi 
Magistralda havoning 
so‘rilishi
Gidrobakdagi moy sathini 
tekshirish, sistemaning 
germetikligini ta’minlash. 
Nasos va elektrodvigatel 
o‘qlarining mos 
kelmasligi
Elektrodvigatel va nasos 
tayanchlarini rostlab, 
elektrodvigatel va nasos 
o‘qlarining mos kelishini 
ta’minlash 

---

158 
12.2 – jadval davomi 
Saqlagich klapan 
zolotnigining vibratsiyasi 
Klapan prujinasini 
rostlash, klapan 
zolotnigining lyuftini 
yo‘qotish 
Magistraldagi bosimning 
oshib ketishi 
Ijro mexanizmi 
yo‘naltiruvchilari 
plankalarining yoki 
ponalarining haddan 
tashqari tortilgani
Yo‘naltiruvchilar 
ponalarining yoki 
plankalarining tortish 
kuchini kamaytirish. 
Gidrosistemada moyning 
qizib ketishi 
Gidrostansiyaning havo 
ventil lari aylanmayapti 
Ventilatorning manbasini 
va yuritmasini tekshirish 
kerak. 
Truboprovod to‘la borgan sari nasos havoni tortib olmasligi uchun 
gidrobakga moyni davriy ravishda quyib turishi kerak.
Robotlarning gidravlik apparaturasi va gidrosilindrga texnik xizmat 
ko‘rsatishda ularni muntazam tekshirib turish kerak, tashqi qismlaridan moy 
chiqmayotganiga e’tibor berish zarur, ishdan chiqqan qismlarni almashtirish kerak 
bo‘ladi.