X. N. Nazarov robotlar va robototexnik tizimlar

Nazorat savollari 
1)
Robototexnik komplekslarning informatsion sistemalariga nimalar 
kiradi? 
2)
Holat datchiklari sifatida nimalar qo‘llaniladi? 
3)
Tezlik datchiklari sifatida nimalar qo‘llaniladi? 
4)
Texnik ko‘rish sistemalari nimalarga hizmat qiladi? 
5)
Texnik sensorlarning vazifalari nimalardan iborat? 
6)
Lokatsiya sensorlari nimalarga hizmat qiladi? 
7)
Robotlarning sensor qurilmalari tashqi muhit xususiyatlarini 
aniqlashda qanday guruhlarga bo‘linadi? 
8)
RTK informatsion sistemalarining sinflanishi. 

---

133 
11-BOB. ROBOTLARNING IShLAB ChIQARIShDA QO‘LLANIShI 
11.1. Sanoat robotlarining ishlab chiqarishda qo‘llanilishi 
Sanoat robotlari ishlab chiqarish jaryonlarini kompleks avtomatlashtirish 
imkonini beradi, zamonaviy yangi texnologiyalarda sanoat robotlari keng 
qo‘llaniladi. Ishlab chiqarishda sanoat robotlari asosiy va yordamchi texnologik 
operatsiyalarni avtomatlashtirishda ishlatiladi. Sanoat robotlariga qiziqish tobora 
oshib bormoqda [5]. 
Hozirgi vaqtda chet ellarda sanoat robotlarini tayyorlash bilan 200 dan 
ortiq firmalar shug‘ullanmoqda, robotlarning dunyo bo‘yicha chiqarilayotgan 
modellari 600 tadan ortiq. Robotlarni yaratish va tayyorlash ishlari Yaponiya, 
AQSh, Germaniya, Fransiya va Shvesiya davlatlarida intensiv olib borilmoqda.
An’anaviy avtomatlashtirishga qaraganda sanoat robotlarini qo‘llash 
moslashuvchan ishlab chiqarish sistemalarini yaratish va ishga tushirish 
imkoniyatlarini beradi.
Sanoat robotlari ishlab chiqarishda odam uchun og‘ir, qiziqarsiz, sog‘liq 
uchun zararli ishlarni bajarishda keng qo‘llaniladi. 
Robotlar turli sohalarda har xil operatsiyalarni bajariщda ishlatiladi.
Masalan, yig‘uv, shtampovka, metallni qayta ishlash, mexanik ishlov 
berish, payvandlash, quyish, galvanik qoplash va boshqalarda sanoat robotlari keng 
qo‘llaniladi. 
Sanoat robotlarini qo‘llash quyidagilarga imkon beradi: 
1)
Malakasiz ishchi kuchini yo‘qotish va ularga sarflanadigan xarajatlarni 
kamaytirish; 
2)
Ishlab chiqarish unumdorligini oshirish; 
3)
Ishchilarning mehnat xavfsizligini va sharoitini yaxshilash; intellektual 
darajasini oshirish; 
4)
Ishchilarni monotonli; qiziqarsiz, sog‘liq uchun zararli va xavfli 
operatsiyalarni bajarishdan ozod qilish; 
5)
Ishlab chiqarayotgan maxsulot sifatini oshirish; 

---

134 
6)
Texnologik jihozlarning ishlashini optimallashtirish, ishlamay turishini 
yo‘qotish va texnologik siklning vaqtini kamaytirish; 
7)
Yangi texnologik jaryonlarni yaratish va o‘zlashtirish; 
8)
Ishlab chiqarishni kompleks avtomatlashtirish va hokazo.