O’quv adabiyoti

21-rasm. 7-yoshli bolaning qo’l kafti suyaklari rentgenogrammasi.
1-tirsak suyagi; 2-bilak suyagi; 3-uch qirrali suyak; 4-yarimoysimon suyak;
5-qayiqsimon suyak; 6-ilmoqli suyak;
7-boshchali suyak; 8-trapetsiyasimon suyak; 9-II kaft suyagi; 10-I kaft suyagi; 11-tirsak suyagining pastki uchidagi tog’ay qatlam; 12-bilak suyagining pastki uchidagi tog’ay qatlam; 13-I kaft suyagining asosi.

Bu suyaklarning nomlari ularning shakliga mos keladi. Ularning yuzalarida qo’shni suyaklar bilan birlashadigan bo’g’im yuzalari bor.

Qayiqsimon suyak (os scaphoideum) birinchi qatordagi eng katta suyak Qabariq yuzasi bilak suyagini bo’g’im yuzasi bilan birlashadi. Kaftga qaragan yuzasi botiq bo’lib, lateral chekkasi qayiqsimon suyak do’mbog'i (tuberculum ossis scapoidei) hosil qiladi.
Yarimoysimon suyakni (os lunatum) ustki yuzasi qabariq bo’lib, bilak suyagi bo’g’im yuzasi bilan birlashadi. Pastki yuzasi botiq bo’lib, boshchali suyak bilan bo’g’im hosil qiladi.
Uch qirrali suyakning (os triquetrum) ustki yuzasi qavariq bo’lib, bilak suyagi bo’g’im yuzasi bilan birlashadi. Tashqi yassi yuzasi no’hotsimon suyak bilan birlashadi. No’hotsimon suyak (os pisiforme) kaft ustining eng kichik suyagi. U qo’l panjasini bilak tomonga bukuvchi mushak payi ichida joylashgan sesamasimon suyakdir. Proksimal qatorning uchta suyagi o’zining ustki yuzasi bilan bilak suyaklariga qaragan ellipsimon bo’g’im yuzasini hosil qiladi.
Trapetsiya shaklidagi suyakda (os trapezium) I kaft suyagi asosi bilan birlashadigan egarsimon bo’g’im yuzasi bor. Uning kaft yuzasida do’mbog'i (tuberculum ossis trapezii) va egatcha bor.
Trapetsiyasimon suyak (os trapezoideum) kichkina bo’lib, shakl jihatidan trapetsiyaga o’xshaydi.
Boshchali suyak (os capitatum) kaft usti suyaklari ichida eng kattasi. Uning boshchasi (caput ossis capitati) yuqoriga va biroz tashqariga yo’nalgan.
Ilmoqli suyakda (os hamatum) kaft yuzasida ilmog’i (hamulus ossis hamati) bor. Kaft usti suyaklarining pastki chekkasi esa nisbatan tekis. Kaft ustining orqa yuzasi ko’tarilgan. Oldingi kaft yuzasi botiq bo’lib, kaft usti egati (sulcus carpi) hosil qiladi.
Yangi tug’ilgan bola kaft usti suyaklari shakli o’xshasa ham, ular tog’aydan (22-rasm) iborat.