Мавлонова Р

Бундай мактаблар асосан:

• 
  социумнинг имкониятларидан фойдаланиб, ота-оналарнинг умуммадаииятини ривожлантириш;
  
• 
  ижтимоий фойдали маданий дам олишни ташкил этишга дойр фаолиятни олиб боради.
  

Республикамизда хар бир йил бирон бир инсонпарварлик тадбирига багишланади. Жумладан, 2004 йил Ўзбекистонда «Мехр- мўрувват йили» деб эълон қилинди.
Инсонпарварлик принципи ижтимоий педагогикада шахснинг эркинлиги, бахти, ҳаёти, соглигини химоя килишга ва кўрикдашга булган хЎҚУҳларни ган олиш, бола ижодий имкониятлари қобилиятлари, кдзицишларини ривожлантириш учун шарт- шароитлар яратиш, хаётда ўз Ўрнини топиш, жамиятда ўзини тула кўрсата олишни кўзда тутади.
Инсонпарварлик принципи цуйидаги кридаларга амал цилишни пинаб цилади.

• 
  болаларнинг жамиятда кҳандай жисмоний, маданий, ижтимоий Холда булишига кдрамай уларга янада хўрматли муносабатда булиш.
  
• 
  хар бир боланинг ўзича эркин булиши, уларга хўрматли муносабатда булиш хўқуҳини тан олиш.
  
• 
  болага ўзига ва атрофдагиларга хўрматини шакллантиришда «Мен ўзим» тутган ўрнини, ўз муаммоларини ўзи хал килиш истагини шакллантиришда вужудга келадиган муаммоларида ёрдам кўрсатиш;
  
• 
  шавҳат килиш ва ачинишга эмас, балки болаларга жамиятда ижтимоийлашувига ёрдам бериш истагига таянган гуманизмнинг биринчи погонаси булган рахмдиллигининг тушунилиши;
  
• 
  муаммоли болаларни айрим гўрухларга ажратишга ва уларни нормал болалардан четга олишга интилмаслик.
  

Савол ва топширицлар:
]. Педагогика ва ижтимоий педагогика мезонларининг умумий ва хусусий жихатлари хакдда фикр юритинг.

2. 
   Ижтимоий педагогика принциплари:
   

а) тарбиянинг табиат билан уйгун булиш принципининг асосий мазмуни;
б) маданият билан уйгун булиш принципининг мохияти;
в) инсонпарварлик принципи хакдда фикр юритинг.


81

Таълим социологияси

Ижтимоий таълим (жамият орқали таълим бериш) — ташаббускор гўрухдар, жамиятлар, жамоалар, одамларнинг ўзини- ўзи бошқарадиган уюшмалари хаёти ва ихтиёрий фаолиятининг бир крсми сифатида мунтазам, ўзлўқсиз таълимни ташкил этишга асосланган таълимдир.
Ижтимоий таълим концепцияси цуйидаги юят муҳим прин- ципларини ўз ичига олади:

• 
  у айрим одамларда хам, гўрухда хам ўз кучларига ишонишни ва уларга таянишни ривожлантиришга кдратилади;
  
• 
  у жамиятда, жамият билан биргаликда ва жамият учун таълимнинг вариантлилик принциплари асосида (яъни, унинг объектив хилма-хиллигини эътироф этиш ва ушбу хилма-хилликни таълим амалиётида руёбга чикдриш асосида) амалга оширилган ўзлўқсиз таълимни куллаб-кувватлайди;
  
• 
  у жамиятдаги одамларнинг муаммолари ва эхтиёжларига таълим жараёнининг бошланшч нўқдаси деб муносабатда булади, шу сабабли тугилаётган ижтимоий-икҳисодий муаммоларни мустакдл Хал килиш максадида самарали ўқдтиш ва конкрет профессионал тренинг шаклларини ахамиятли деб билади;
  
• 
  у очикдир ва мушкул ахволда тушиб крлган одамлар эхгиёжига Хамда болаларнинг муаммоларига айниқса, хамдардлик билан Карайди, уларни педагогика ва психология нўқтаи назаридан куллаб- кувватлашга қаратилган махсус мацсадларни куяди;
  
• 
  у мавжуд маориф гизимининг хилма-хил таълим хизматларини таъминлаш борасидаги ишини тулдиради ва хар бир одамнинг айнан ўзига керакли ва таълим стандартлари хамда тасдикданган ўқув режалари билан белгилаб куйилганига Караганда анча кенг маълумот олишга имкон беради.
  

Бу ижтимоий таълим таълим концепцияси асосида иш кўради.
Ижтимоий таълим, биринчидан, шахс-ўқҳиши ва камол топишини тўрли шаклларда (факдт мактаб ёки профессионал таълим шаклида эмас) амалга оширилишини ва одамлар бутун умр буйи мустакдл ўқряшни давом этгиришларини, иккинчидан, таълим бериш—давлатнинг муглоқ вазифаси эмас, балки бугун жамият бу хакда гамхўрлик кдшши ва фаолият кўрсатишини тан олишга асосланган. Шу сабабли хар кдндай жамият ўз муаммо хамда вазифаларини ўзини-ўзи бошкариш асосида хал килишига крратилиши билан характерланади.


82