Савол ва топширицлар:
Халқ педагогикаси концепсияси ва унинг ўзига хос хусусиятлари нималардан иборат?
Халқ педагогикасида оила, болалар ва ота-оналар муаммолари Хакдда фикр юритинг.
Ижтимоий педагогика мезонлари ва принциплари 1. Педагогика ва ижтимоий педагогика мезонлари.
Фан билимлар тизими, унинг тушунчалари ва мезонларида акс этади. Тушунчалар — мавжуд дунёни вдрок этиш жараёнидаги акс этилиши шаклларидан бири. Хар қандай фан ривожланиш жараёнида тушунчалар фан мезонига бирлашади, кенгаяди ва қайта Хосил кдлинади. Мезонлар янада умумий, фундадектад «аслий» деб аталмиш тушунчаларни бирлаштиради. Бу тушунчалар дан мазкўр фанда ишлатиладиган «қаратилган» тушунчалар х,осил булади.
Охирги йилларда педагогикада фаркданиш жараёни кучайди. Купгина янги илмий сохалар юзага келди, булар сонига ижтимоий педагогика ҳам кирди. Педагогиканинг ҳар бир янги илмий соҳаси ўзига хос хусусиятларга эга. Бу хусусиятлар унинг мезон ва тушунчалари тизимида ўз аксини топади.
Ижтимоий педагогика мезонларини кўриб чикршда авваламбор биз педагогика мезонларини ажратамиз. У (педагогика) бопҳа фанлардан нимани ўзлаштирганини, қайси мезонлар асл ўзиники эканлигини кўриб чиқамиз. Сунг у бошқа фанлардан нимани ўзлаштирганини ва қайси тушунчалар ўзиникилигини билиш учун педагогика мезонларини ижтимоий педагогикага лойҳалаштирамиз. Маълумки, педагогика боиҳа фанлар тушунчаларини ўзлаштиради ва улардан кенг фойдаланилади, масалан, «шахс», «ривожланиш», «фаолият», «ижтимоийлашув», «жамият». Унинг асл мезонлари «таълим», «тарбия» ва «ўқдтиш» хисобланади. Хозирги кунда шунингдек умум қабул қилинган «педагогик фаолият» мезони хам киради.
Ижтимоий педагогика асл мезонларига «ижтимоий педагогик фаолият», «ижтимоий таълим» ва «ижтимоий тарбия» киради.
Педагогика ва ижтимоий педагогика фани мезонларининг бир- биридан фаркҳи жихати куйидаги жадвалда акс этган.
74
Педагогика
|
Ижтимоий педагогика
|
таълим
ҳитиш
тарбия
педагогик фаолият
|
о ижтимоий таълим о ўқитишнинг ижтимоий жих,атлари о ижтимоий тарбия о ижтимоий педагогик фаолият о ижтимоийлашув о ижтимоий институт о ижтимоий адаптация о ижтимоий ребилитация
|
2. Ижтимоий педагогика принциплари
«Тамойил» тушунчаси лотинча «асос» деган маънони англатаци. Хар бир фан ёки соха ўз тамойиллари асосида ривожланиб боради. Ижтимоий педагогика тамойиллари педагогика фанининг умумий тамойилларидан келиб чикдди.
Фанлар принцип ва қоидалари бизга бокпиқ булмаган холда мавжуд. Улардан четга чикдш мумкин эмас, акс холда педагогик фаолият бефойда, балки зарарли хам булади. Ижтимоий педагогика педагогикадан ажралиб чикди, табиийки, ўз асосида шу фан принципларига таянади. Педагогикадаги принциплар шахс таълим тарбиясининг умумий йуналишини беради ва аниқ педагогик вазифалар хал этиш учун асос булиб хизмат килади. Бироқ шу фан ривожланишининг хар бир даври учун педагогика принциплари хақидаги масала мунозаралидир. Замонавий давр хам бундан мустасно эмас. Олимлар у ёки бу принципларни олга сўрадилар ёки янгича маълумотларни изохдайдилар. Бу борада ижтимоий педагогикада янада куп кдйинчиликлар юзага келмокда, аммо унинг дунёвий балогат ёшига (100 йилдан ортиф қарамай Ўзбекистонда бу фан энди ўзининг биринчи қадамларини Куймокда. Биз учта принципни кўриб чиқамиз: тарбиянинг табиатга уйкун булиши тугрисидаги принцип, тарбиянинг маданиятга уйрун булиши принципи ва инсонпарварлик принципи. Шу принциплардан хар бири ижтимоий педагогикада ўзининг тал кд ни га ва ўзига хос хусусиятига эга.
75
Do'stlaringiz bilan baham: |