H ar bir om ilni ta ’sirini baholash uchun indeks u su lid a n foydalaniladi.
O lingan (kreditlarni sotishdan olingan yalpi darom ad) v a
toMangan (depozitlar xizmatiga to ‘langan xarajatlar) foizlar kreditlar berish va depozitlarga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha o ‘rtacha foiz stavkalarini aniqlash im koniyatini beradi.
0 ‘rta foiz stavkalarini o ‘zgarishi ikkita omilga bog‘liq:
1) kredit(depozitlar) tarkibi;
2 ) har bir kredit (yoki har bir depozit) bitimi bo'yicha yakka foiz stavkalari.
Birinchi om il ta ’sirini tarkib o‘zgarishlari indeksi yor- dam ida, ikkinchisini doim iy tarkibli indeks yordam ida, ikkala om ilning ta ’sirini o ‘zgaruvchi tarkibli indeks yordam ida aniqlanadi.
K reditlash m uddati prinsipiga rioya qilishni baholash uchun ssudalar aylanishi ko‘rsatkichi hisoblanadi.
Aylanish Ssudalarni o ‘chirish bo‘yicha aylan- soni = ishi_______________________________________
o ‘rtacha ssuda qarzi
A ylanishning o ‘rtacha Ssudalarni o ‘chirish bo‘- o ‘rtacha uzunligi ssuda: = yicha aylanish_____________
Jam g 'a rm a banklaridagi depozitlar va kreditlarni baho lash uchun h ar bir so‘m ni o 'rtacha saqlash m uddati (S) va mablagMarni b ankda o ‘rtacha asrashi aniqlanadi (U):
S = O v x D /V ; bunda;
S — o ‘rtach a asrash davri (kunlarda);
O v — davrdagi q o ‘yilm alarning o 'r tach a qoldig‘i; V — davrda q o ‘yilm alarning berilishi m uddati;
D — davrdagi kalendar kunlar soni; U = O o - O b /P v x 100 ; bunda;
408
U — jam ag'arm adagi qo‘yilgan m ablag'lam ing asrash d a rajasi;
Oo-Ob ~ davr oxiri va boshiga qo'yilgan m ablag'lar qoldig‘i;
Pv — davr mobaynida qo‘yilgan jam g'arm alar.
Aholi jam g'arm alari summasi (depozitlar) va banklarning o ‘z mablag' (kapital)lari nisbati (koordinatasi nisbiy m iqdori) Markaziy bank tom onidan m e’yoriy ko‘rsatkich bo'lib hisoblanadi ( 100% dan ortiq emas).
Banklarning qo'yilma operatsiyalarini baholash maqsadida qo'yilm alar um um iy sum m asi va o 'r tac h a qo'yilm a dinamikasini omilli tahlili amalga oshiriladi. Q o'yilm a umum iy summasiga ta ’sir etuvchi om illar: jam g'arm a bank filiallari soni, bir filialga to 'g 'ri kelgan qo'yilm alar hajmi va qo'yilm aning o 'rtach a hajmi hisobla nadi.