Cho‘kayotgan kishiga qanday yordam berish mumkin?

Suzib borib qutqarish usuliyati va yo‘llari
Cho‘kayotgan kishining tirmashib olishlaridan qutulishning asosiy usullari
Orqadan bo‘yin va yelkalarga tirmashishdan
qutulish. Bir qo‘l bilan cho‘kayotgan
kishining qo‘li tirsagidan ushlanadi,
ikkinchi qo‘l bilan uning panjasidan
tutilib, tirsagini yuqoriga qilib tez
buriladi, o‘zining boshi ustidan
o‘tkazilib, ayni vaqtda cho‘kayotgan
kishi orqasiga o‘girib olinadi.
Orqa tomondan gavdani qo‘llar bilan qo‘shib quchoqdab olishdan qutulish. Bunday tirmashishlar juda xavfli. Qutqaruvchi keskin va kuchli harakat bilan ikki tomondan yuqoriga ko‘tarib, suv ostiga tushish orqali bundan qutulish mumkin. Bu ham yordam bermasa, cho‘kayotgan kishining barmoqlaridan ushlab, jamlanib, boshning orqaga kuchli harakati bilan uning yuziga urish va ayni paytda qo‘llarini ikki tomonga tortib kerish kerak
Cho‘kayotgan odam bilan suzish. Cho‘kayotgan odamning yoniga suzib kelib yoki uning tirmashishlaridan qutulib olgach, uni shunday ushlash kerakki, bunday “yuk” bilan suzish qulay bo‘lsin. Hech qachon oqim bilan kurashmaslik lozim – bu bekorga kuch sarflash bo‘ladi. Bunda qirg‘oq tomon suzish tavsiya yetiladi. Cho‘kayotgan odamning faqat yuzini suv yuzasida ushlab, uning gavdasi suzuvchanligidan imkon qadar ugumliroq foydalanish mumkin.
Cho‘kkan odamni qirg‘oqqa yetkazishning bir necha usullari mavjud (42-rasm):
1. Qutqaruvchi chalqancha holatda oyoqlarini krol (yaxshisi, lastalarda) yoki brass usulida harakatlantirib suzadi. Qutqari-luvchi chalqancha yotadi. Qutqaruvchi bosh tomonidan uni uzatilgan qo‘llari bilan quyidagi usullardan birida ushlab oladi: a) iyagi ostidan (cho‘kkalarning bo‘ynini siqish mumkin yemas!); b) qo‘ltiqlaridan; v) sochidan
Cho‘kayotgan kishining tirmashib olishlaridan qutulishning asosiy usullari
Cho‘kayotgan kishining tirmashib olishlaridan qutulishning asosiy usullari
qo‘lini yuqoridan qutqariluvchining bir xil nomdagi qo‘li va beli ostidan o‘tkazib, boshqa xil nomdagi qo‘lining bilagi yoki tirsagidan
Qutqaruvchi yonbosh bilan oyoqlar harakati hamda “pastki” qo‘l bilan yeshib suzadi. Cho‘kkan kishi chalqancha yotadi. Qutqaruvchi “yuqorigi” qo‘li bilan uni quyidagi usullardan birida ushlab oladi:
iyagi ostidan, bunda qo‘lini qutqariluvchining orqasidan qo‘ltig‘idan o‘tkazadi
Cho‘kayotgan kishining tirmashib olishlaridan qutulishning asosiy usullari
Cho‘kkan kishini qiya qirg‘oqqa olib chiqish unchalik qiyin yemas. Agar uning vazni katta bo‘lsa, yaxshisi bosh tomonidan yelkalaridan tutib, gavdasining old qismini ko‘targan holda orqa bilan yurib, qirg‘oqqa olib chiqiladi. Agar vazni katta bo‘lmasa, uni qo‘llarda ko‘tarib yoki yelkaga ortib orlib chiqish mumkin
Cho‘kkan kishini tik qirg‘oqqa yoki qayiqqa chiqarish murakkabroq. Bunda uning ikki qo‘lini yuqoriga ko‘tarib, kaftlari bilan birini ikkinchisi ustiga qirg‘oqqa qo‘yiladi. Keyin uning ikkala kaftini o‘z qo‘li bilan qirg‘oqqa bosib, yoniga o‘zining ikkinchi qo‘lini qo‘yib, qutqaruvchi qirg‘oqqa intiladi. Shundan so‘ng, ikki qo‘llab cho‘kkan kishining qo‘lidan ushlanadi, qirg‘oqqa orqasi o‘girilib, kuchli harakat bilan quruqlikka yoki qayiqqa ko‘tariladi (48-rasm).
Cho‘kkan kishini qayiqqa yoki qirg‘oqqa olib chiqqach, unga birinchi yordam ko‘rsatish kerak. Buni, yaxshisi, shifokor amalga oshirgani maqul. Agar shifokor bo‘lmasa, uni chaqirishga harakat qilish, keyin yesa cho‘kkan kishiga birinchi yordam ko‘rsatishga kirishish lozim.