A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

K aprifol shilvi (Lonicera caprifolium L.) 
chirmashib yoki 
sudralib o ‘sadigan buta. Novdalari sariq-qo‘ng‘ir, barglari keng 
ellipssimon, yuz tomoni to‘q yashil, orqa tomoni esa zangori, yosh 
vaqtida tukli. Bu shilvi may oyida gullaydi, gullari qizil-binafsha yoki 
oq-qizil rangda boiib, yirik, xushbo‘y, bandsiz, 1-2 tadan b o iib , barg

---

q o it ig ‘ida joylashadi. Rezavor mevasi novvoti yoki qizil rangda. Ichida 
1-5 ta urug‘ rivojlanadi. U iyun-iyul oylarida yetiladi. Shilvi 
qalamchadan ko‘paytiriladi, yer osti poyasidan ham ko‘payadi.
Kaprifol shilvi o ‘rta va janubiy Yevropada, Kavkazda va Kichik 
Osiyoda 
tabiiy 
holda 
o‘sadi. 
MDHnipg janubiy 
tumanlarida 
xushmanzara va xushbo‘y o ‘simlik sifatida parklarga ekiladi. 0 ‘rmon- 
dasht mintaqasining markaziy qismida sovuqdan ancha zararlanadi. 
Q urg‘oqchilikka chidamli. K o‘pgina turlari madaniy sharoitlarda 
o ‘stiriladi. Bulardan tashqari, shilvining yana ayrim turlari joylami 
k o ‘kalamzorlashtirish 
uchun 
tavsiya etiladi. 
Markaziy Osiyoda 
shilvining 
Korolkov shilvisi (Lonicera Korolkovii Stapf.), tanga-
sim on bargli shilvi (Lonicera nummulariifolia Jaub. et. Spach.),
A lbert shilvisi (Lonicera A lbertii Rgl.) 
kabi qimmatli turlari keng 
tarqalgan va o ‘rmon melioratsiyasida muhim ahamiyatga egadir.
KALINA (V IBU R N U M ) TURKUMI
Bu turkumning vakillari buta o ‘simliklardir, barglari oddiy tuzilgan, 
qarama-qarshi joylashgan b o ‘ladi. 
Gullari besh 
a ’zoli, bo‘lib, 
novdalaming yuqori qismida soyabon hosil qilib joylashadi. Turkum 
tarkibida 120 ga yaqin tur b o iib , ulardan ayrimlari keng tarqalgan va 
m a iu m ahamiyatga ega, quyida ulaming ba’zisi ustida qisqacha 
to ‘xtalib o ‘tamiz.