A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

Oddiy zirkning qizil bargli shakli (B erberis vulgaris f.
atropurpurea Rgl.), 
manzarali buta sifatida ko‘kalamzorlashtirishda 
keng qoilaniladi. Markaziy Osiyoda ushbu zirk turlaridan tashqari 
sibir
zirki 
(Berberis 
sibirica 
Pall.), 
d o ia n a sim o n
zirk 
(Berberis
crataegina LC.), ko‘pgulli zirk (Berberis densiflora Boiss.), ili zirki
(Berberis ilensis M. Pop.), qashg‘ar zirki (B erberis kaschgarica
Rupr.) 
tabiiy holda tarqalgan. K o‘kalamzorlashtirishda 
Tunberg zirki
(Berberis thunbergii D.C.), am ur zirki (Berberis am urensis Rupr.),
kanada zirki (Berberis canadensis Mill.) 
keng qo‘llaniladi.
MAGONIYA (M AHONIA) T U R K U M I
Bu turkumga barglari murakkab patsimon tuzilgan, doim yashil 
bo‘lgan, novdalari tikansiz butalar kiradi. Turkumning turlari ko‘p. 
Ulardan 
padubbargli m agoniya (Mahonia aquifolium Nutt.) 
ayniqsa, 
diqqatga sazovor. Bu past b o ‘yli, yerga yotib o ‘sadigan buta boiib, 
barglari qattiq, po‘sti qalin, to‘q yashil rangda, bargchalari o‘tkir 
tishchali. U may oyida gullaydi, gullari tilla rang sariq, yigilib 
shingilcha hosil qiladi. Rezavor mevasi seret, qoramtir, havo rang, 
yumaloq shaklda bo iib , diametri 8 mm gacha, ular kuzda yetiladi. 
Urug‘ olish uchun mevasini avgust oyida yig‘ish kerak.
Magoniyaning bu turi Shimoliy Amerikadagi to g ii hududlarida 
tarqalgan. Bizda, asosan, manzarali buta sifatida ekiladi, chunki uning 
guli va barglari juda go‘zal. Sovuqqa, qurg‘oqchilikka chidamli. MDH 
ning Yevropa qismida, jumladan, Ukrainada, Rossiyaning Sankt- 
Peterburg, Ufa shaharlarida o ‘sadi. Ildizidan oson bachkilaydi, soyada 
ham o ‘saveradi. 0 ‘rmon melioratsiyasi ishlarida tog‘ qiyaliklarini 
yomg‘ir suvi yuvib ketishidan saqlash maqsadida ekish uchun juda

---

qulay o ‘simlik. Ko‘kalamzorlashtirishda, ayniqsa, tog‘li hududlardagi 
shahar va qishloqlarda manzarali o ‘simlik sifatida keng qo‘llaniladi.