|
2-жадвал
“WEMER-GOLD” корхона МЧЖ 2019 -2021 йиллардаги асосий техник-иқтисодий кўрсаткичлари таҳлили
(минг сўм)
№
|
Кўрсаткичлар
|
2019
йил
|
2020
йил
|
2021
йил
|
Фарқи
(+;-)
|
1
|
Маҳсулот сотишдан тушган тушум
|
767908
|
781839
|
484999
|
-296840
|
2
|
Сотилган маҳсулотларнинг таннархи
|
560763
|
540139
|
427728
|
-112411
|
3
|
Ялпи фойда
|
177415
|
241700
|
57271
|
-184429
|
4
|
Соф фойда
|
229796
|
55750
|
2743
|
-53007
|
5
|
Ишчиларни ўртача сони
|
69
|
70
|
52
|
-18
|
6
|
Бир ишчига тўғри келадиган маҳсулот
|
11129
|
11169
|
9326
|
-1843
|
7
|
Бир ишчига ўртача иш ҳақи
|
2571,23
|
3452,8
|
1101,3
|
-2351,5
|
8
|
Иш ҳақи фонди
|
131146,6
|
122266,3
|
127528,7
|
5262,4
|
9
|
Дебиторлик қарзлари
|
163829
|
144903
|
115780
|
-29123
|
10
|
Кредиторлик қарзлари
|
290725
|
170577
|
139838
|
-30739
|
Корхона учун бозордаги мавқеи корхона учун муҳим аҳмиятга эга ҳисобланади. Яъни рақобатчилар ўртасидаги ўрни, маҳсулотларнинг сотилиши, истеъмолчилар томонидан корхонага бериладиган баҳо корхона учун катта аҳмиятга эгадир.
2-жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, 2019 йил корхона учун самарали йил бўлмаган. Ишлаб чиқариш суст даражада бўлган, яъни маҳсулотдан тушган тушум 2019 йилда 484999 минг сўмни, сотилган маҳсулотларнинг таннархи 427728 минг сўмни ташкил қилган. Ходимлар сони 2015 йилга нисбатан анча қисқарган яъни 2015 йилда 70 та ишчи ходим бўлган бўлса 2019 йилда эса 52 та ишчи ходимни ташкил қилган. Яъни буларнинг асосий сабабларидан бири корхонада сотув хизмати ва харидорларни жалб этиш тизими яхши йўлга қўйилмаганлигидандир. Буларнинг олдини олиш мақсадида корхонанинг бозордаги мавқеини тиклаш учун, фойдани ошириш мақсадида янги пухта ўйланган стратегия тузилишини талаб қилади. Реклама фаолиятини ва хизмат кўрсатиш соҳасини янада ривожлантириш керак деб ўйлаймиз.
3-жадвал
Меҳнат унумдорлигининг иш ҳажми ва ходимлар сони билан боғлиқ кўрсаткичлари таҳлили
Кўрсаткичлар
|
Ўтган йилда
|
Ҳисобот йилида
|
Фарқи (+;-)
|
Ўзгариш суръати %
|
Мутлоқ кўрсаткичлар
|
Маҳсулот ҳажми
|
540139
|
427728
|
-112411
|
79,1
|
Ходимлар сони, жами, киши
|
70
|
52
|
-18
|
74,2
|
Ишлаб чиқариш билан банд бўлган ходимлар сони, киши
|
60
|
42
|
-18
|
70
|
Нисбий кўрсаткичлар
|
Меҳнат унумдорлиги
|
77,16
|
82,25
|
5,09
|
106,5
|
Ишлаб чиқаришда банд бўлган ходимлар меҳнат унумдорлиги
|
90,02
|
101,8
|
11,78
|
113,08
|
Асосий ходимларнинг умумий ходимлардаги улуши %
|
85,71
|
80,76
|
-4,95
|
94,22
|
3-жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, маҳсулот ҳажми 2020 йилда 540139 минг сўмни, 2021 йилда эса 427728 минг сўмга камайганини кўришимиз мумкин. Ходимлар сони 2020 йилда 70 ишчи ходим бўлган бўлса, 2021 йилда 52 ишчи ходимни ташкил қилган. Ишлаб чиқариш билан банд бўлган ходимлдар сони 2020 йилда 60 та, 2021 йилда эса 42 та ишчи ходимни ташкил қилган. Меҳнат унумдорлигининг кўрсаткичи 2020 йилда 77,16 ни, 2021 йилда эса 82,25 ни ташкил қилган. Ишлаб чиқаришда банд бўлган ходимлар меҳнат унумдорлиги 2020 йилда 90,02 ни, 2021 йилда 101,8 га ошганини кўришимиз мумкин. Лекин, ишчи ходимлар сонидан келиб чиқадиган бўлсак 2020 йилда меҳнат унумдорлиги 2021 йилга нисбатан яхши бўлган.
4-жадвал
“WEMER-GOLD” корхона МЧЖ ишлаб чиқариш корхонасининг молиявий натижалар таҳлили1
(минг сўм)
№
|
Кўрсаткичлар
|
2019
йил
|
2020
йил
|
2021
йил
|
Фарқи
(+;-)
|
1
|
Маҳсулот сотишдан тушган тушум
|
767908
|
781839
|
484999
|
-296840
|
2
|
Сотилган маҳсулотларнинг таннархи
|
560763
|
540139
|
427728
|
-112411
|
3
|
Ялпи фойда
|
177415
|
241700
|
57271
|
-184429
|
4
|
Давр харажатлари
|
115579
|
158210
|
140693
|
-17517
|
5
|
Асосий фаолиятдан олинган фойда
|
255793
|
113803
|
5410
|
-108393
|
6
|
Молиявий фаолиятнинг даромадлари
|
19758
|
20196
|
58365
|
38169
|
7
|
Умумхўжалик фаолиятдан олинган фойда
|
309172
|
116671
|
40015
|
-76656
|
8
|
Фойда солиғи тўлашдан олдинги фойда
|
309172
|
116671
|
40015
|
-76656
|
9
|
Соф фойда
|
229796
|
55750
|
2743
|
-53007
|
4 – жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, маҳсулот сотишдан тушган тушум 2019 йилда 767908 минг сўмни, 2020 йилда 781839 минг сўмга ўсганини, 2021 йилда эса акчинча 484999 минг сўмга камайганини кўришимиз мумкин. Ялпи фойда 2019 йилда 177415 минг сўмни, 2020 йилда 241700 минг сўмни, 2021 йилда 57271 минг сўмни ташкил қилганини кўришимиз мумкин. Давр харажатлари 2019 йилда 155579 минг сўмни, 2020 йилда 158210 минг сўмга ошган сабаби 2020 йилда ишлаб чиқариш кўп бўлган ва шунга яраша харажат талаб қилган, 2021 йилда аксинча 140693 минг сўмга камайган яъни ушбу йилда маҳсулот ишлаб чиқариш олдинги йилларга нисбатан кам бўлган. Соф фойда 2019 йилда 229796 минг сўмни, 2020 йилда 55750 минг сўмни, 2021 йилда 2743 минг сўмни ташкил қилган.
Хулоса
Мустақил Ўзбекистон иқтисодиётини модернизациялаш ва мустахкамлашда хозирги замон саноат ишлаб чиқаришнинг аҳамияти беқиёсдир. Бинобарин, халқ хўжалигининг мазкур тармоғини жадал ривожлантириш ва унинг иқтисодий самарадорлигини ошириш инновацион фаолият мухим ўринга эга. Олиб борилган ўрганишлар қуйидаги хулоса ва таклифларни қилиш имкониятини беради.
Қорхоналарнинг хусусийлашларини ўрганиш катта назарий ва амалий аҳамиятга эга. Қулай инвестиция маконини шакллантириш қўшма корхоналарни қуришнинг зарур шартидир. Бу макон ўз навбатида хуқуқий ва ташқи ишларни бажаришни умумий (транспорт ва ижтимоий) ва бозор инфраструктурасининг мавжудлиги, хом ашё, минерал ва бошқа ресурслар, иқтисодий ўрни билан белгиланади.
Шуни таъкидлаш жоизки, корхоналар асосан енгил саноат ва айниқса тўқимачилик тармоқларига ихтисослашган. Иқтисодиётни янада мустахкамлаш ва шу асосда ижтимоий муаммоларни ечиш мақсадида саноатда қўшма корхоналар сонини кўпайтиришга катта эътибор қаратмоқ лозим. Бу борада инновацион фаолият салоҳиятини реал баҳоловчи тадқиқотларни кенг кўламда олиб бориш ҳамда уларнинг натижалари билан чет эл сармоядорларини қизиқтириш мақсадга мувофиқдир.
Шундай қилиб, юқоридаги фикр мулохазалар, таклиф ва тавсиялар амалга ошириш республикада қўшма корхоналари фаолиятини келажакда ривожланишини белгилашга ижобий таъсир қилади.
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида” ги ПФ-4947-сонли Фармони. Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.
Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 47 б.
Джон Ферни и др. Принципы розничной торговли. Пер. с англ. Сапциной У.– М.: ЗАО «Олимп – Бизнес», 2008. – 416 с.
Снегирева В. Розничный магазин. Управление ассортиментом по товарным категориям. – СПб.: Питер, 2005. – 416 с.
Сысоева С.В., Крок Г.Г. Большая книга директора магазина. – СПб.: Питер, 2009. - 432 с.
Абдукаримов Б.А. ва бошқ. Савдо иқтисодиёти муаммолари. Ўқув қўлланма.-Т.: Иқтисод-молия, 2016, 504 б.
Солиев А., Бузрукхонов С. Маркетинг. Бозоршунослик. Дарслик. – Т.: “Иқтисод-молия”, 2010, 294 б.
Файзиев Э.С. Сервис тизими фаолияти асослари. Ўқув қўлланма. Самарқанд. “Зарафшон”, 2010, 170 б.
Абдукаримов Ф.Б. Савдода бозор механизмини такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш йўллари (Самарқанд вилояти мисолида). Иқтисодиёт фанлари номзоди илмий даражасини олиш учун ёзилган диссертация. Самарқанд: СамИСИ, 2011, 156 б.
Пардаев О.М. Маҳсулотларни сақлаб сотиш хизматлари самарадорлигини оширишнинг ташкилий-иқтисодий механизмлари. Монография. – Т.: Fan va texnologiya, 2017, 284 б.
14.www.ziyonet.uz.
15.www.lex.uz.
16.http://www.stat.uz
18.http://www.unwto.org
21.www.webofscience.com
22.www.scopus.com –
Иловалар
Do'stlaringiz bilan baham: |
