Vrach nazorati fani bo’yicha o’zlashtiradigan

Ko’rinadigan  shilliq  qavat  va  teri  qoplamining  rangi.  Tashqi  teri 
qoplamalarini va shilliq qavatga ta’rif berish qiyin emas. Ulardagi o’zgarishlarni 
solishtirish  qiyin.  Sog’lom  odamning  terisi  och  pushti  rangda  bo’lib,  bu 
bryunetlarda  to’qroq,  blondinlarda  bir  oz  yorqinroqdir.  Ba’zi  bir  kasallik  va 
patologik holatlarda tashqi ko’rinish quyidagi jadvalda keltirilgan. 
 
 

---

 
32 
Patologik holatlarda va ba’zi kasalliklardagi tashqi ko’rinish 
Tashqi belgilar 
Keltirib chiqaradigan sabab 
Teri shilliq pardasining oqligi 
Shaxsiy  o’ziga  xoslik,  Q/B  pasayishi, 
simpatik  vegetativ  asab  tizimini  tonusini 
oshishi,  buyraklar  kasallanishi,  yurakning 
organik 
kasalliklari 
(aorta 
porogi), 
tomirlar spazmi va b. 
Teri qizarishi, konyuktivlar 
Q/B  ortishi,  tana  haroratini  ko’tarilishi, 
sportchilarda 
anobolitik 
steroidlarni 
ishlatishi, shamollash, konyuktivitlar 
Teri va ko’z sklerasini sariqligi 
Siydik  pufagi  va  jigarni  kasalligi,  sariqni 
har xil turlari 
Og’iz 
atrofidagi 
terini 
och 
jigarrang,  ko’z  atrofini  jigarrang-
simon qora rangi 
Ichakning  kasaligi,  INS  ni  zo’riqishi, 
uyqusizlik 
Ko’z atrofini ko’kimtir bo’lishi 
Bolalarda 
gijjalar 
bilan 
zararlanish, 
kattalarda kamqonlik 
Tovonni ko’kimtir bo’lishi 
Venalarda varikoz kengayish, venozli staz 
Ko’z atrofini och pushti rangi 
Siydik pufagi, prostata bezi kasallanishi 
Ko’z atrofidagi aylanalar 
Organizmning ozishi 
Quruq lablar 
Tana  haroratining  ko’tarilishi,  degitra-
tatsiya,  simpatik  vegetativ  asab  tizimini 
tonusini oshishi, oshqozon patologiyasi 
Tilda oq, jigarrang karash bo’lishi 
Oshqozon,  12  barmoq  ichak,  ingichka 
ichak patologiyasi 
Tilni  hamma  qismi  yoriqlar  bilan 
qoplangan, til uchida qizil dog’ 
Ich  qotishi  bilan  kuzatiladigan  ichak 
patologiyasi 
Quruq til, til o’rtasida qizil chiziq 
Ich 
ketishi, 
dam 
bo’lishi 
bilan 
kuzatiladigan ichak patologiyasi 
 
Antropometriya.  Umumiy  va  sport  antropologiyani  asosiy  metodi  bu 
antropometriya hisoblanadi. Antropometriya o’tkazilayotganda asosiy talablarga 
e’tibor berish kerak va uni qulay uslublarda bajarish kerak.  
O’lchovchini holati. Tekshiriluvchi tabiiy holatda, oyoq tovonlarini birga, 
uchlarini  kergan  holda,  qo’llari  tushirilgan,  quloq  suprasini  kozelogini  yuqori 
qirrasi  ko’zning  pastki  qirg’og’iga  to’g’rilab  bosh  mahkamlanadi,  ular  bitta 
gorizontal chiziqda yotishi kerak. 
O’lchash  usullari.  Ommaviy  tekshiruvlarda  yaxshi  yoritilgan  xonalarda 
yechintirib alohida olib boriladi. 

---

 
33 
Tekshirish vaqti. Ertalab och qoringa yoki ovqatdan 2-3 soat keyin. 
Antropometrik asboblar. U doimo boshqarilib turishi lozim. 
Tana  uzunligi  (chuqur  nuqtasi).  O’tirgan  va  turgan  holatda  aniqlanadi. 
Tekshiriluvchi antropometrga beli bilan, tovon, dumba, yelkalar tekkan holatda 
turadi.  Kozelokni  yuqori  qirrasi  va  ko’zni  pastki  qirrasi  gorizontal  tekislikda 
bo’lishi kerak.